بررسی اثربخشی اجرای طرح احیا و تعادل‏ بخشی و آسیب‏ شناسی پروژه ‏های طرح (مطالعه موردی: دشت اردستان-اصفهان)

طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور با هدف بازایستادن روند اضافه برداشت و جبران کسری مخازن آب زیرزمینی توسط وزارت نیرو اجرایی شده است. ارزیابی اثربخشی اجرای این طرح در بسیاری از آبخوان‏ های کشور به دلیل اجرا نشدن کامل طرح و یا نبود اطلاعات کافی انجام پذیر نیست. محدوده مطالعاتی اردستان یکی از دشت‏ های پایلوت اجرای طرح احیا و تعادل‏ بخشی آبخوان در استان اصفهان است که باتوجه ‏به داده‏ های موجود امکان ارزیابی اثربخشی اجرای این طرح در آن وجود دارد. به‏ این ‏منظور، در پژوهش حاضر از داده‏ های کمی آبخوان اردستان در بازه سال ‏های 1380 تا 1400 به‏ منظور ارزیابی اثربخشی اجرای طرح احیا و تعادل‏ بخشی در این محدوده مطالعاتی استفاده شده است. پس از بررسی مو به ‏مو کارهای تعادل ‏بخشی انجام شده در محدوده، شامل تولید داده ‏ها، نظارت و کنترل بهره ‏برداری و ذخیره ‏سازی مستقیم آب در آبخوان، تاثیر این کارها بر هیدروگراف معرف آبخوان ارزیابی شده است. نتایج نشان داد شیب منحنی تراز سطح ایستابی در سال‏ های پس از تعادل ‏بخشی بهبود نسبی داشته و عوامل طبیعی بیشترین تاثیر را بر این بهبود داشته است. به ‏‏عبارت ‏دیگر، حجم صرفه‏ جویی شده آب زیرزمینی برآمده از کارهای طرح تعادل ‏بخشی از نظر کمی، زمانی و مکانی تاثیر ناچیزی بر کمیت آب زیرزمینی نشان داد. بررسی اجرای پروژه ‏‏های طرح احیا و تعادل ‏بخشی در محدوده اردستان نشان داد، عملکرد در برخی از پروژه ‏ها صفر بوده و در سایر موارد نیز طرح ‏ها به ‏طور نیمه ‏کاره اجرا شدند. در پایان، اجرای هر یک از پروژه‏ ها براساس داده‏ های موجود آسیب ‏شناسی شده و دلایل موفق نشدن اثربخشی طرح احیا بررسی شد.