بررسی تطبیقی پتانسیل روابط مکمل بین منطقه شهری چندمرکزی و تک مرکزی، موردپژوهی: مجموعه شهری رشت و منطقه شهری مازندران مرکزی

مفهوم مکمل بودن و توسعه چندمرکزی پیوند نزدیکی با یکدیگر دارند. صاحب‏نظران و تصمیم‏سازان معتقدند شهرهای متوسط و کوچک می‏توانند با تقسیم نقش‏های تخصصی در یک منطقه شهری یکپارچه فضایی عملکردی، به مزایای زیادی ناشی از تقاضای گسترده‏تر نیروی کار، دسترسی بیشتر به خدمات و همچنین سرریزهای فضایی فیزیکی عملکردهای شهرهای بزرگ تر از آن سود می‏برند، دست یابند. باوجوداین ، سوال اینجاست: آیا ساختارهای چندمرکزی نسبت به مناطق تک مرکزی، پتانسیل بیشتری برای برقرار پیوندهای مکمل میان شهرهای خود و بهره‏مندی از مزایای آن دارند؟ برای پاسخ به این پرسش، پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل تناظر به سنجش و مقایسه پتانسیل روابط مکمل در دو منطقه شهری مازندران مرکزی و رشت به عنوان نماینده ساختارهای چندمرکزی و تک مرکزی می‏پردازد. بدین منظور، از داده‏های اشتغال گروه‏های عمده فعالیتی در سطح شهرستان استفاده شده است. نتایج نشان دادند، تمایز روشنی میان نقش‏های اقتصادی شهرهای آمل، ساری و بابل در زمینه صنعتی، اداره امور عمومی و بازرگانی وجود دارد. با این همه، در مجموعه شهری رشت، به غیر از بندر انزلی که به عنوان یکی از بنادر مهم کشور محسوب می‏شود، شهرهای دیگر نتوانستند نقش متمایزی فارغ از بخش کشاورزی در کنار رشت ایفا کنند. اگرچه یافته‏ها از پتانسیل بیشتر روابط مکمل در منطقه چندمرکزی مازندران پشتیبانی می‏کند، اما به معنای عدم برقراری این پیوندها در مجموعه شهری رشت نیست.