بررسی آثار اجتماعی و زیست محیطی مکانیابی آرامستان ها بر سکونتگاه های روستایی پیرامون (مطالعه موردی : بهشت رضوان در حریم کلانشهر مشهد)

آرامستان ها به لحاظ تاریخی، فرهنگی، معماری و باستان‏شناختی منابع باارزشی به شمار می‏روند. فضای آرامستان نه فقط برای مردگان، بلکه برای زندگانی است که آرامستان عزیزانشان تنها سوژه‏های آن ها قلمداد می‏شود. با توجه به گسترش شهر مشهد از لحاظ جغرافیایی و جمعیتی و مشکلات آرامستان بهشت رضا، مدیران شهری مشهد آرامستان بهشت رضوان را در شمال شهر مشهد طراحی کرده اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات زیست محیطی و اجتماعی این آرمستان بر روستاهای پیرامونی، انجام شده است. پژوهش حاضر، از حیث هدف «کاربردی» و به لحاظ روش و ماهیت «توصیفی تحلیلی» است. جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان پنج روستای پیرامونی آرامستان بهشت رضوان است (933N=) که حجم نمونه براساس فرمول کوکران و به طور تصادفی ساده 144 نفر از اهالی روستاهای نمونه است. ابزار اصلی جمع آوری داده ها و سنجش متغیرهای تحقیق، پرسش نامه است. میزان اعتبار (روایی) شاخص‏ها توسط ده نفر از کارشناسان متخصص در حوزه مطالعات برنامه ریزی شهری و روستایی موردارزیابی و داوری قرار گرفت و میزان پایایی پرسش نامه نیز با استفاده از آزمون کرونباخ (با رقم 895/0) در سطح بالایی موردتایید قرار گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس. در قالب روش تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج تحقیق از تقلیل 23 متغیر، بیان گر هشت عامل استخراج شده بوده که 54/71 درصد از واریانس را تبیین می کند و نشان از رضایت بخش بودن تحلیل عاملی و متغیرهای موردبررسی است. براین اساس، مهم ترین اثرات اجتماعی و زیست محیطی احداث آرامستان بهشت رضوان، عوامل کاهش بهداشت زیست محیطی با واریانس 058/19، کاهش امید به زندگی با واریانس 729/15 و مشکلات امنیتی، روحی و روانی با واریانس 157/12 هستند. همچنین با توجه به نتایج آزمون T تک نمونه ای، عامل کاهش امید به زندگی با آماره 777/10 و کاهش بهداشت زیست محیطی با آماره 382/10 بیشترین تاثیر را بر زندگی روستاییان داشته است. نتایج تکنیک ARAS و رتبه بندی روستاهای نمونه امر را تایید کرد که اثرات آرامستان بر روستاهای نزدیک بیشتر بوده است و روستاهای گنبدواز و کلاته تیموری بیشترین تاثیرپذیری را داشته اند.