ارزیابی میزان مقتضی بودن تجویز خدمات تصویربرداری پزشکی: شواهد مرتبط با علل و راهکارهای موجود

خدمات تشخیصی و درمانی بزرگترین منبع هزینه کرد مخارج سلامت هستند و در نتیجه دارای پتانسیل بالایی برای کنترل مخارج می باشند. پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان مقتضی بودن تجویز خدمات تصویربرداری و شناسایی علل احتمالی تجویز بیش از حد این خدمات و ارایه راهکارهای اصلاحی در این حوزه اجرا شده است.

پژوهش حاضر با استفاده از روش مرور نظام مند اجرا شده است. پایگاه های داده بین المللی (Elsevier، PubMed، Scopus و Web of Science) و ملی (SID، MagIran و IranMedex) مورد جستجو قرار گرفتند. پایگاه داده Google Scholar نیز جستجو شد. جستجو پایگاه های داده بین المللی با استفاده از ترکیب های مختلف کلیدواژه های Diagnostic Imaging/Radiology، Medical Imaging، CT-scan، MRI، Rational Consumption، Appropriateness، Imaging، Health Service Misuse/Medical Overuse و Services Utilization انجام شد. زمانی جستجو نیز فاصله زمانی 1990 تا نوامبر 2021 انتخاب شد. کیفیت مطالعات شناسایی شده با استفاده از چک لیست STROBE ارزیابی شد.

یافته ها:

 از 605 مطالعه شناسایی شده در مرحله اول جستجو، 22 مورد دارای شرایط ورود به مطالعه بودند. تمامی مطالعات به غیرمقتضی بودن بخش اعظم خدمات تجویز شده اشاره کرده اند و دلایل مختلفی نیز برای آن ذکر کرده اند (از 21 تا 76 درصد). بالا بودن نرخ خدمات تصویربرداری غیرضروری به عوامل گوناگونی منتسب شده است، از جمله پوشش بیمه تکمیلی، عدم آموزش پزشکان و ارجاعات بیماران به پزشک های مختلف. مهم ترین راهکارهای اصلاحی نیز شامل آموزش پزشکان و ایجاد نظام پایش و ارزیابی قدرتمند می شوند.

نتیجه گیری: 

استفاده غیرضروری از خدمات سلامت باری بر دوش نظام سلامت، سازمان های بیمه گر، مراکز ارایه خدمات سلامت و سازمان های بیمه گر می باشد. باید توجه داشت که این موضوع مختلف به ایران نیست و بسیاری از کشورهای دارای درآمد بالا که نظام سلامت آنها دارای قدرت نظارتی بالایی است نیز با این مشکل مواجه هستند.