تحلیل آثار احداث موج شکن های مردمی جزیره قشم بر جوامع محلی

به منظور محرومیت زدایی مناطق ساحلی جنوب کشور، از سال 1389 احداث موج شکن های کوچک مردمی در سواحل جنوبی کشور آغاز شد. در شهرستان قشم که بزرگترین جزیره خلیج فارس به شمار می آید، شش موج شکن شهید ذاکری، ریگو، سوزا، مسن، شیب دراز و کندالو در قالب این پروژه ملی احداث شده است. با توجه به اینکه یکی از اهداف اصلی احداث موج شکن ها، محرومیت زدایی و ارتقای وضعیت اجتماعی ساحل نشینان بوده است، در این پژوهش آثار اقتصادی-اجتماعی ناشی از احداث موج شکن های مردمی در محدوده جزیره قشم مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، ابتدا شاخص های مرتبط با احداث موج شکن ها در چهار حوزه "اقتصادی- اجتماعی"، "کالبدی"، " محیط زیستی" و "نهادی" استخراج گردید. در مرحله بعد با استفاده از روش تاثیرات متقابل و نرم افزار میک مک، شاخص های تاثیرپذیر از موج شکن ها مشخص شدند. این شاخص ها شامل "مهاجرت"، "اشتغال زایی"، "ایمنی و امنیت"، "رضایت ذینفعان"، وابستگی به موج شکن" و "امنیت سرمایه گذاری" و همگی مربوط به حوزه اجتماعی-اقتصادی بودند. در مرحله پایانی اطلاعات مرتبط با شاخص های مذکور از طریق بازدید میدانی و مصاحبه با ذینفعان و افراد محلی و همچنین داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور و سالنامه های آماری استان هرمزگان بدست آمدند و با استفاده از تحلیل کوواریانس و تحلیل محتوا مورد آزمون و بررسی قرار گرفتند. طبق نتایج حاصله موج شکن شهید ذاکری در همه شاخص ها تاثیر مثبت داشته است. موج شکن های شیب دراز و کندالو نیز علیرغم تاثیر مثبت در تمامی شاخص های مورد بررسی، نقش قابل توجهی در جذب مهاجر به منطقه نداشته اند. موج شکن های سوزا، ریگو و مسن باعث بهبود ایمنی، امنیت و رضایت ذینفعان شده اند لیکن نتوانسته اند در اشتغال زایی و جذب مهاجر تاثیر بسزایی داشته باشند.