اثر رژیم های آبیاری بر عملکرد دانه، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و برخی صفات کمی ارقام آفتابگردان

خشکی یکی از مهم ترین تنش های غیرزیستی در سناریوی تغییر اقلیم است که اثر نامطلوبی بر عملکرد و کیفیت تغذیه ای محصولات عمده دانه های روغنی، از جمله آفتابگردان در سراسر جهان دارد. به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه و برخی شاخص های فیزیولوژیک ارقام آفتابگردان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی اهواز طی سال96-1395 اجرا شد. رژیم آبیاری شامل آبیاری پس از تبخیر 50، 70 و 90 میلی متر از تشت تبخیر کلاس A به ترتیب به عنوان عدم تنش، تنش ملایم و شدید، در کرت های اصلی و شش رقم پروگرس، فرخ، برزگر، رکورد، آذرگل و لاکومکا در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه (2529 کیلوگرم در هکتار) در سال اول و دوم از رقم رکورد و آبیاری 50 میلی متر از تشت تبخیر به دست آمد. عملکرد دانه در طی سال اول برای ارقام پروگرس، فرخ، برزگر، رکورد، آذرگل و لاکومکا به ترتیب 33، 33، 40، 11، 14 و 16 درصد و در طی سال دوم به ترتیب 35، 32، 30، 14، 15 . 22 درصد کاهش داشته است. به طورکلی رقم رکورد طی دو سال آزمایش در همه سطوح آبیاری، عملکرد دانه بیش تر، و درصد کاهش عملکرد، نسبت به سایر ارقام داشت. بیش ترین مقدار آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز وگایاکول پراکسیداز از رقم رکورد و رژیم آبیاری 90 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر به دست آمد. نتایج نشان داد بیش ترین عملکرد روغن (1101 کیلوگرم در هکتار) و شاخص سطح برگ از سطح آبیاری 50 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر و رقم رکورد حاصل گردید. بیش ترین مقدار عرض (438/7 میلی متر) و قطر دانه (928/4 میلی متر) از کاربرد تیمار عدم تنش آبی و رقم رکورد و بیش ترین طول دانه (9/13 میلی متر) در رقم لاکومکا و تیمار 50 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر حاصل گردید. بین صفات عرض دانه و شاخه سطح برگ، همبستگی مثبت و معنی دار (**946/0r=) به دست آمد.