بررسی اثرات تاریخ کاشت و رقم بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه گندم آبی (.Triticum aestivum L) در شرایط آب و هوایی خرم آباد

به رغم پیشرفت های ژنتیکی، بروز عوامل محدودکننده ای همچون اقلیم، خاک و مدیریت زراعی باعث گردیده است در بسیاری از مناطق، فاصله قابل توجه بین عملکرد برداشتی زارعین و پتانسیل عملکرد ژنتیکی ایجاد گردد. شناخت عوامل محدودکننده و برنامه ریزی مناسب و تعیین راهکارهای افزایش سازگاری گیاهان زراعی به این تغییرات احتمالی، سبب پاسخ مناسب گیاهان زراعی به این تغییرات می شود. بدین منظور، مطالعه حاضر باهدف بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا گردید. عامل اصلی شامل چهار تاریخ کشت 15 مهر، 30 مهر، 15 آبان، 30 آبان و عامل فرعی رقم که این ارقام شامل چمران 2، سیروان و میهن بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده تاریخ کاشت بر کلیه ی صفات موردبررسی در سطح احتمال یک درصد و اثرات ساده رقم بر صفات سرعت فتوسنتز، عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و هدایت مزوفیلی، هدایت روزنه ای در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد. تاریخ کاشت 15 مهرماه به دلیل کشت زودهنگام و حادث شدن مراحل رشدی با دماهای پایین تر از تحمل گیاه و تاریخ کاشت 30 آبان به دلیل تاخیر در زمان کاشت سبب کاهش عملکرد دانه گردید. به طورکلی تاریخ کشت مناسب ضمن افزایش شرایط بهینه برای ارقام گندم ویژگی های رشدی و فیزیولوژیک گیاه ازجمله مولفه های فتوسنتزی، شرایط مساعدی را برای رشد مطلوب تر گیاه فراهم نموده و نهایتا عملکرد دانه را افزایش می دهد. در این مطالعه این تاریخ کاشت 15 آبان و رقم میهن به ترتیب به عنوان بهترین تاریخ کاشت و رقم برای منطقه خرم آباد و مناطق آب و هوایی مشابه آن توصیه می گردد.