بررسی اثر الگوی کاشت و تراکم بر عملکرد و صفات مرفولوژیکی ارقام گندم بهاره (Triticum aestivum L.) تحت کشت تاخیری در شرایط آب و هوایی درفول

به منظور ارزیابی واکنش صفات کمی و مرفولوژیکی ارقام گندم بهاره به آرایش کاشت و تراکم در کشت دیر هنگام، این آزمایش در سال های زراعی 94-1393 و 95-1394 به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا شد. تیمارها شامل سه آرایش کاشت: نواری مسطح، دو خط روی پشته و سه خط روی پشته در کرت های اصلی، سه میزان بذر مصرفی شامل: 400، 600 و 800 دانه در مترمربع در کرت های فرعی و چهار ژنوتیپ گندم بهاره شامل: چمران، باژ، چمران2 و لاین S-92-19 در کرت های فرعی فرعی بودند. در این تحقیق تجزیه مرکب برای صفات وزن هزار دانه و طول سنبله و در مورد سایر صفات تجزیه واریانس به تفکیک سال انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس سال اول نشان داد که اثر روش کاشت، تراکم و ارقام بر عملکرد دانه معنی دار بود. هم چنین اثر ژنوتیپ در سال دوم بر تعداد سنبله در مترمربع، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع ساقه و طول ریشک معنی دار بود. بیش ترین عملکرد دانه در سال اول مربوط به آرایش کاشت سه خط روی پشته (56/793 کیلوگرم در هکتار)، تراکم 600 دانه در مترمربع (78/754 کیلوگرم در هکتار) و رقم باژ (3/948 کیلوگرم در هکتار) بود. در حالی که در تجزیه واریانس سال دوم اثر آرایش کاشت بر عملکرد دانه معنی دار نبود و بیش ترین عملکرد متعلق به تراکم 800 دانه در مترمربع (1/3435 کیلوگرم در هکتار) و رقم باژ (1/5704 کیلوگرم در هکتار) بود. در مجموع می توان نتیجه گرفت که عملکرد گندم های بهاره در کاشت بسیار دیرهنگام را با گزینش ارقام، تراکم و آرایش کشت مناسب می توان تا حد اقتصادی بالا برد و از این قابلیت در مناطقی مانند شمال استان خوزستان برای سه یا چهار بار کشت در یک سال بهره جست.