مدل سازی کمی تغییرات زمانی - مکانی نگهداشت و پتانسیل فرسایش خاک و تولید رسوب (منطقه موردمطالعه حوضه های آبخیز لاهیجان چابکسر و آستانه کوچصفهان)

الگوی توزیع زمانی و مکانی ارایه خدمات اکوسیستمی یکی از ویژگی های اساسی اکوسیستم ها است. یکی از خدمات اکوسیستمی مهم در رابطه بسیاری از اکوسیستم ها ازجمله حوضه های آبخیز شمال ایران، نگهداشت خاک است. این خدمت ارزشمند در بسیاری از مناطق ازجمله حوضه های آبخیز کشورهای درحال توسعه، مورد بررسی قرار نگرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات مکانی-زمانی فرسایش و نگهداشت خاک در سال های 2000 و 2020 انجام گرفته است. همچنین در این تحقیق دو حوضه آبخیز لاهیجان-چابکسر و آستانه-کوچصفهان، در استان گیلان به عنوان منطقه موردمطالعه انتخاب شده است. این حوضه ها از نظر اکولوژیکی نمادی از اکوسیستم درهم تنیده انسانی و طبیعی است که ظرفیت بالایی در ارایه انواع خدمات اکوسیستمی دارد و در سال های اخیر دستخوش تغییراتی شده است. نتایج نشان می دهد مقدار کل پتانسیل فرسایش خاک در منطقه موردمطالعه در سال های موردبررسی به ترتیب برابرند با 7375590 و 12648676 تن مجموعا در حوضه های آبخیز مورد مطالعه برابر با 5/11 و 8/19 تن در هکتار و مقدار ارایه خدمت اکوسیستمی نگهداشت خاک در این سال ها در کل حوضه آبخیز به ترتیب عبارتند از با 122243409 و 203865616 تن مجموعا می باشد. همچنین بر اساس نتایج حاصل شده بخش کوچکی از منطقه، بیشترین تلفات خاک و رسوب را به خود اختصاص داده است. بنابراین، نتایج بر نیاز فوری به اقدامات هدفمند حفاظت از خاک و آب برای اطمینان از پایداری منابع حوضه تاکید می کند.