شناسایی عوامل و مولفه های موثر بر سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران

سواد اطلاعاتی در دنیای کنونی که عصر تغییرات شتابناک فناورانه و تکثر منابع اطلاعاتی است، اهمیتی فزاینده دارد. به دلیل پیچیدگی روبه افزایش این شرایط، افراد باگزینه های اطلاعاتی متنوع و متعددی در تحقیقات آکادمیک، در محل کار، و در زندگی شخصی روبه رو هستند. لذا مسیله اصلی اصلی تحقیق این است که عوامل و مولفه های موثر بر سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران چیست؟ هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی مدل سنجش سواد اطلاعاتی خبرنگاران است. این مطالعه براساس رویکرد کیفی انجام شده است. این پژوهش در بخش کیفی از نظر هدف، اکتشافی و از نوع تحقیقات توسعه ای - کاربردی و از جنبه روش گردآوری داده، توصیفی- پیمایشی است. به منظور دست یابی به اهداف پیش روی در مطالعه حاضر، در گام اول با بررسی های جامع کتابخانه ای و ارزیابی مطالعات گذشته، عوامل و مولفه های سواد اطلاعاتی خبرنگاران شناسایی و استخراج گردید .در گام بعدی با بهره گیری از روش دلفی، عوامل و مولفه ها شناسایی شدند. جامعه پژوهش حاضر در بخش کیفی، اساتید و متخصصان عرصه خبر هستند. در بخش کیفی از روش نمونه گیری هدفمند استفاده می شود، یعنی تا زمانی اقدام به نمونه گیری می شود که به نقطه اشباع رسیده شود. در پانل خبرگان، 10 نفر انتخاب شدند. برای سنجش و اندازه گیری در بخش کیفی از پرسشنامه دلفی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاصل از روش دلفی نشان می دهد پاسخ دهندگان در مجموع، 7 عامل و 30 مولفه برای سواد اطلاعاتی که شامل محیط اطلاعاتی (تسهیلات کامپیوتر، استفاده از اینترنت)، استانداردهای فناوری اطلاعات (برنامه ریزی و مفاهیم فناوری، برنامه ریزی و طراحی تجربه و محیط های یادگیری، بهره وری و شیوه های حرفه ای، موضوعات انسانی، اجتماعی، قانونی و اخلاقی، استفاده از فناوری اطلاعات، خودکارآمدی فناوری اطلاعات)، مهارت های سواد اطلاعاتی (یادگیری الکترونیکی، فعالیت های تفکر، کاربرد فناوری اطلاعات، ارتباطات اطلاعاتی)، ابزارهای سواد اطلاعاتی (دانش و شناخت ارزیابی سواد اطلاعاتی، عملکرد و شیوه های ارزیابی سواد اطلاعاتی، نگرش نسبت به سواد اطلاعاتی، نیاز اطلاعاتی، دسترسی به اطلاعات، استفاده از اطلاعات قانونی و اخلاقی)، عوامل شخصی (سن، سابقه خدمت، تحصیلات جنسیت، درجه، جایگاه اجتماعی و اقتصادی)، عوامل منطقه ای (منطقه محل سکونت، منطقه محل کار خبرنگار) و پیامدهای سواد اطلاعاتی (نوآوری سازمانی، اثربخشی، اعتماد، عملکرد مدیریتی) مطرح کردند.