اتحاد عاقل و معقول در المبدا والمعاد ابن سینا: تحلیل و تصحیح انتقادی متن

ابن سینا در کتاب المبدا والمعاد خود، اتحاد عاقل و معقول را به صورت برهان بیان کرده است. این برهان به طور اختصاصی در این کتاب مطرح شده است. بر پایه شواهد نسخه شناختی و مستندات تاریخی، انتساب این کتاب به ابن سینا مسلم است. پس از سنجش نتایج این برهان با عبارات آثاری دیگر از ابن سینا مانند الشفاء، النجاه، الإشارات والتنبیهات و المباحثات می توان دریافت که ابن سینا اتحاد عاقل و معقول را به معنایی متفاوت از آنچه فرفوریوس می انگاشته، پذیرفته است. این اتحاد که در آثار ابن سینا از دو جنبه طبیعی و مابعدالطبیعی مطرح شده است دارای وجه اشتراک و اختلاف با اتحاد ماده و صورت است. در این مقاله (1) تصحیح انتقادی متن ارایه شده است؛ (2) برهان اتحاد عاقل و معقول بر اساس سنجش با دیگر آثار ابن سینا تبیین شده است؛ (3)  محتوای دست نوشت المبدا والمعاد در کتابخانه دانشگاه لیدن (شماره 1020a)، که حاوی متنی متفاوت از سایر دست نوشتها در خصوص این بحث است، تحلیل انتقادی شده است.