به گزینی تحمل به یخ زدگی ژنوتیپ های عدس با استفاده از کلروفیل فلورسانس

آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده در دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1397 انجام شد. عوامل موردمطالعه شامل 20 ژنوتیپ عدس، سه دمای یخ زدگی (صفر، 18- وC°20-) و شش زمان اندازه گیری (قبل از تنش، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت بعد از تنش) بودند. کاهش دما از صفر به 18- و C°20- در ژنوتیپ های عدس سبب کاهش بیشینه کارایی پتانسیل فتوسیستمII (F'v/F'm) شد. کمترین میزان این شاخص در دمای 18- و C°20- به ترتیب 12 و 24 ساعت بعد از اعمال تنش مشاهده شد. سپس روند بازیافت در این دماها رخ داد و به تدریج با گذشت زمان میزان F′v/F′m افزایش یافت. اما در دمای C°20- مقدار این شاخص به مقدار اولیه قبل از تنش نرسید. کاهش دما در تمام ژنوتیپ ها در تمامی دوره های بازیابی سبب کاهش کارایی عملیاتی فتوسیستمII (F′q/F′m) شد. اکثر ژنوتیپ های مورد مطالعه علی رغم کاهش ابتدایی در این شاخص، از توانایی مناسبی به منظور بازیابی آن در دماهای صفر و C°18- برخوردار بودند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای و تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) نشان داد که مولفه دوم صفات درصد بقاء، وزن خشک، F'v، F′q/F′m و F′v/F′m را با 76/20 درصد توضیح می دهد. بیشتر ژنوتیپ های متعلق به گروه دوم شامل MLC11، MLC286، MLC407 و MLC469 در این مولفه قرار دارند. با توجه به بقای 100 درصد این ژنوتیپ ها در دمای C°18- و پتانسیل مناسب آن ها به منظور بازیابی عوامل فلورسانس کلروفیل و رشد مجدد، استفاده از آن ها به منظور انجام مطالعات تکمیلی در کشت پاییزه در مناطق سردسیر توصیه می شود.