نقش طب اروپایی در فرایند گذار طب سنتی به نوین در ایران عصر قاجار (1313-1212 ق./ 1275-1177 ش.)

 ایران عصر قاجار سرآغاز حیات مجدد دانش پزشکی ایرانیان در برخورد با پزشکی نوین غرب محسوب می‌شود، چنانکه در این دوره آگاهی ایرانیان از تحولات علمی و فرهنگی جوامع غربی، به واسطه اعزام دانشجویان به اروپا و نیز حضور پزشکان هیات‌های سیاسی و مذهبی در ایران، بسترهای بروز تحولاتی شگرف در دانش پزشکی سنتی ایرانیان را فراهم آورد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی زمینه‌ها و ابعاد مختلف گسترش طب نوین اروپایی در ایران و نقش آن در فرایند گذار طب سنتی به نوین در ایران عصر قاجار (1313-1212 ق./ 1275-1177 ش.) است.

 این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از منابعی مانند منابع تاریخ‌نگاری اصیل، سفرنامه‌ها و متون تاریخی ترجمه شده‌ انجام شده است.

ملاحظات اخلاقی:

 در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

یافته‌ها:

 یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در عصر قاجار وضعیت نامطلوب بهداشت و درمان در جامعه، نقص دانش پزشکی و نارسایی مقررات دولت ایران در مقابله با اپیدمی بیماری‌ها از یکسو و موقعیت ژیوپلیتیک ایران و رقابت استعمارگران برای افزایش نفوذ در ایران از سوی دیگر، زمینه‌ساز حضور و فعالیت‌های گسترده پزشکان اروپایی از طریق هیات‌های سیاسی اروپایی در دربار قاجار و مدرسه دارالفنون گردید.

نتیجه‌گیری:

 بررسی فعالیت و نوآوری‌های پزشکان اروپایی در ایران عصر قاجار، از جمله رواج واکسیناسیون، تاسیس بیمارستان به شیوه نوین و آموزش‌های بالینی در بیمارستان، تاسیس آزمایشگاه داروسازی و برقراری «قرنطینه» با شیوه‌های نوین و کارآمد جهت کنترل بیماری‌های اپیدمیک خصوصا در منطقه خلیج فارس توسط کمپانی هند شرقی انگلیس، نشان‌دهنده نقش مهم و اساسی طب نوین اروپایی در فراگرد تحول رویکردهای دانش پزشکی ایران و گسترش و برقراری جنبه‌های نظری و عملی طب نوین اروپایی در ایران عصر قاجار است.