دراسه وتحلیل هجاء ابن الرومی وفقا علی آلیات الدفاع النفسی لفروید

نقد روانشناسی متون ادبی و آثار هنری برای شناخت شخصیت صاحب اثر، یکی از برجسته ترین روش های نقدی است. این نوع از نقد ادبی می کوشد تا با تبیین جریان باطنی و احوال درونی شاعر، تاثیری که محیط، جامعه و سنن در تکوین این جریان ها داشته را مطالعه کند. فروید به عنوان بنیان گذار روانکاوی توانست با تحلیل روانی مولف از خلال آثارش، قرایت تازه ای از متون ادبی و آثار هنری ارایه دهد. او بیان داشت روان آدمی ابزارهایی را برای رهایی از فشار روانی و دفاع از خود در اختیار دارد که به آن مکانیسم های دفاعی گفته می شود. بررسی چنین مکانیسم هایی سبب می شود دلایل برخی رفتارها و گفتارهای به ظاهر عادی، آشکار گردد. اشعار شاعران یکی از انواع ادبی است که بازتاب شخصیت آفریننده اثر در آن نمود می یابد. ابن رومی از هجویه سرایان برجسته عصر عباسی است که زندگی روی خوشی به وی نشان نداد و در وجود خود حقارت های جسمانی و اجتماعی را احساس می کرد، در نتیجه هجویات وی عرصه جولان عقده های روانی او گشت. این پژوهش در تلاش است تا با روش توصیفی تحلیلی، با رویکرد نقد روانشناسی به تبیین شخصیت ابن رومی از رهگذر هجویاتش در چارچوب نظریه مکانیسم های دفاعی فروید بپردازد و تعارض درونی شخصیت او را تبیین و تاثیرات آن بر زندگی و جهان بیرون او را نشان دهد. نتیجه پژوهش نشان می دهد ابن رومی برای رهایی و یا کاهش فشار روانی ناشی از شکست و ناکامی و کشمکش روانی و عاطفی از مکانیسم های دفاعی چون: همانندسازی با پرخاشگری، جابجاسازی در وصف طبیعت، بازگشت به دوران جوانی، جبران و دلیل تراشی بهره گرفته است.