عاملیت زنان در مناسبات سیاسی و نظامی دربار گورکانیان هند

اگرچه توجه به عاملیت در مقابل ساختار، ویژگی اصلی مورخان و پژوهشگران مسلمان در نگارش تاریخ بوده، از عاملیت زنان در تاریخ تقریبا غفلت شده است. در این نوشتار بر اساس داده ها و گزارش های تاریخی به بررسی نقش، میزان و چگونگی مشارکت زنان به عنوان فاعل و عامل تاریخی در مناسبات سیاسی و نظامی در دوره حکومت شش شاه گورکانی (بابر، همایون، اکبر، جهانگیر، شاهجهان و اورن گزیب) پرداخته شده است. به نظر می رسد افزون بر لیاقت و شایستگی و مهارت و توانایی شخصی، روحیه تساهل و تسامح سلاطین گورکانی در فراهم آوردن بستر و زمین ه های لازم برای نقش آفرینی زنان بی تاثیر نبوده است. زنان در فعالیت های سیاسی چون مساعدت در کسب قدرت، تدبیر امور حکومت، مشارکت در رویدادهای سیاسی و برطرف کردن نزاع هایی که بین امپراتور و شاهزاده ها و امرای دربار رخ می داد، و در فعالیت های نظامی چون فرماندهی سپاه، ایجاد آرامش بین سپاهیان و تقویت روحیه نظامیان، تامین هزینه های نظامی، جمع آوری اطلاعات و خبرچینی و حتی شرکت مستقیم در نبردها از طریق مهارت هایی چون پرتاب نیزه و تیراندازی نقشی چشمگیر داشتند.