آثار اقتصادی تغییر اقلیم بر محصولات منتخب راهبردی در ایران

گرچه همه بخش های مختلف اقتصادی از تغییرات اقلیم تاثیر می‏ پذیرند، اما وابستگی بخش کشاورزی به اقلیم بیش از دیگر بخش‏ هاست. اثر منفی گرمایش جهانی بر کشاورزی تهدیدی برای امنیت غذایی محسوب می شود. از این ‏رو، کمی سازی آثار این تغییرات بر تولید محصولات کشاورزی بسیار ضروری می نماید. هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر متغیرهای اقلیمی بر میزان تولید محصولات راهبردی منتخب در ایران بود و بدین منظور، از رهیافت سری های زمانی و مدل اقتصادسنجی خودرگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) استفاده شد. برآورد مدل با استفاده از داده های دوره زمانی 93-1340 نشان داد که محصولات برنج، جو، گندم و ذرت، به‏ ترتیب، بیشترین سرعت تعدیل را در واکنش به هر گونه تکانه (شوک) و انحراف از حالت تعادلی بلندمدت خود دارند؛ همچنین، از لحاظ تاثیرگذاری غلظت دی‏ اکسید کربن (CO2)، ذرت بیشترین افزایش تولید و برنج کمترین تاثیرپذیری مثبت را به ازای یک درصد افزایش دی‏اکسید کربن  بیشتر خواهند داشت. از بررسی مجموع نتایج می توان دریافت که تاکنون اثر منفی معنی دار از تغییر اقلیم بر تولید غلات کشور چه در کوتاه‏مدت و چه در بلندمدت مشاهده نشده و هرچند، در طول نیم قرن گذشته، تاثیرات منفی تغییر اقلیم با اتکای بیشتر بر بهره ‏برداری از منابع پایه آب و خاک جبران شده است، تداوم این وضعیت برای آینده امکان‏پذیر نیست. بنابراین، «بهره‏ گیری از فناوری های پیشرفته» و «ترویج کشاورزی هوشمند نسبت به اقلیم» را می‏توان راهکارهایی مناسب برای جلوگیری از وقوع پیامدهای فاجعه ‏بار تغییر اقلیم در بخش کشاورزی دانست.