. بررسی سبک شناسی جواهر الاسرار آذری طوسی اسفراینی

شیخ آذری ‌طوسی اسفراینی از شاعران و نویسندگان دوره تیموری است. کتاب جواهرالاسرار از نوشته های برجسته وی در موضوع کلی حروف مقطعه قرآن، عرفان، حدیث و شعر میباشد. در این مقاله با معرفی نسخه های کتاب، سبک زبانی، بلاغی و فکری آن بررسی شده است.

 گردآوری اطلاعات در مقاله به روش کتابخانه ای و نگارش آن به شیوه توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری چهار نسخه خطی جواهر الاسرار آذری میباشد.

 جواهر الاسرار در کلیت سبک شناسی مطابق سبک عصر تیموری نوشته شده است. در مقدمه ها نثر مسجع و متن کتاب ساده است. در سطح آوایی سبک زبانی: سجع، جناس، تکرار واژه، واج آرایی، طرد و عکس، در سطح لغوی: واژه ها و عبارتهای عربی و در سطح نحوی: ترادف کلمات، القاب و اوصاف، مطابقت موصوف و صفت، کاربرد جملات عربی بجای صفت، شاخصه سبکی دارد. در سطح ادبی آرایه های تشبیه، تضمین، اقتباس، استعاره، کنایه، تلمیح، تمثیل و ضرب المثل آورده است و در سبک فکری به شرح و تفسیر حروف مقطعه قرآن، احادیث، سخنان عرفا و اشکالات شعر شاعران پرداخته است که در تفسیرهایش، تسلط وی به علم نحو، ریاضی، بلاغت، طب و نجوم دیده میشود.

 آذری طوسی اسفراینی در جواهرالاسرار مطابق با سبک نثر عصر تیموری، با گرایش به کاربرد واژه ها، جمله های عربی، اشعار فارسی و عربی، نثر مسجع در مقدمه ها و زبان ساده در متن کتاب، کاربرد آرایه های تشبیه، تضمین، اقتباس، استعاره، کنایه، تمثیل و ضرب المثل توانسته است بعنوان یک مفسر، شارح و منتقد، اطلاعات مفیدی درمورد حروف مقطعه، احادیث، موضوعهای عرفانی، و شرح دشواری شعر شاعران به مخاطب ارایه دهد و همچنین اطلاعات تاریخی، دینی، طب، نجوم و زندگینامه مشایخ در کتابش قابل‌بیان است.