مولفه ها و عوامل تاثیر و تاثر متقابل فرهنگ و زبان فارسی و عربی

 ارتباط ایرانیها و اعراب به قبل از تاریخ مدون (دوره اساطیری) میرسد که در عهد هخامنشیان گسترش یافته و در دوره ساسانیان عمیقتر میشود. این پیوند، که پس از ورود اسلام به ایران به اوج خود میرسد، موجب توسعه فراوان تعاملات دینی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آنها شد.

 این مقاله براساس مطالعات کتابخانه ای و به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

 پیش از اسلام، اعراب با ایرانیان دارای ارتباطات کمابیش گسترده ای بودند، اما حمله اعراب و ورود اسلام به ایران، تاثیرات بسیاری بر اوضاع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و اقتصادی ایران بویژه عقیده و مذهب ایرانیان برجای نهاد. بااینحال دولت نوپای اسلامی نتوانست از تجربه و مهارت ایرانیان مسلمان در امور حکومتی و دیوانی بی نیاز گردد؛ از قرن پنجم به بعد بنا به دلایلی مانند یادگیری زبان عربی بعلت شوق به یادگیری زبان قرآن، استفاده از زبان عربی برای ورود به امور اجتماعی و سیاسی، تشویق دین اسلام به یادگیری، و سلسله های تاریخی، نفوذ زبان عربی در فارسی بیشتر میشود.

 کوچ و مهاجرت دوسویه، شهرهای مرزی، قیامهای ایرانیان برضد اعراب، تلاش ایرانیان در یادگیری زبان عربی به علل مذهبی و سیاسی، نیاز اعراب به ایرانیان در امور سیاسی‌، علمی و تشکیل دیوانها، ورود حکمت و پندواندرزهای ایرانی به ادب عرب، و نهضت ترجمه از جمله مولفه های مهم در تاثیر و تاثر فرهنگ و ادب عربی و پارسی محسوب میشوند. مهمترین عامل در این تاثیر و تاثر، دین اسلام است. زبان عربی، زبان قرآن و دین اسلام بود و ایرانیان با پذیرش دین اسلام، چاره ای جز آموختن زبان عربی نداشتند. از سوی دیگر برخی ایرانیان به دلایل دیگری مانند ورود به امور سیاسی و مبارزه، مشغول فراگیری زبان عربی شدند و درنتیجه لغات و مفردات و اصطلاحات عربی بسیاری به زبان فارسی راه یافت و طبعا لغات زیادی نیز وارد زبان عربی گردید. واژه هایی که از زبان فارسی به عربی راه یافته، بیشتر مربوط به حوزه ‌های تمدن، فرهنگ و سیاست است و بیشتر واژه هایی که زبان فارسی از عربی وام گرفته، مربوط به حوزه دین است.