توصیف و تحلیل سبک زبانی داستانهای معاصر فارسی با تکیه بر نظریه های مقوله و میزان و تحلیل گفتمان انتقادی (مطالعه موردی: توصیف و تحلیل گروه های فعلی داستانهای چشمهایش و سووشون)

تحلیل و بررسی ساختار دستوری و زبانی متون ادبی، یکی از مهمترین شاخه های سبک‌شناسی و نقد و تحلیل آثار ادبی است، بویژه زمانی که بحث مقایسه سبک زبانی داستانهای زنان و مردان باشد؛ توجه به ساختارهای دستوری آنها، میتواند تفاوتهای سبک و سطح زبان زنان و مردان را مشخص کند و نیز ضعف و قوت آن آثار را نمایان سازد. یکی از نظریه های مهم زبانشناسی و دستور، نظریه مقوله و میزان مایکل هالیدی است. در این مقاله براساس این نظریه، به بررسی یکی از مقولات مهم دستوری یعنی دستگاه های گروه فعلی در داستانهای سووشون سیمین دانشور و چشمهایش بزرگ علوی پرداخته ایم.

روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی محتوا با ابزار اسنادی علمی و کتابخانه ای است.

 در بخش اول مقاله، بنابر نظریه مقوله و میزان، دستگاه های گروه فعلی در داستانهای سووشون سیمین دانشور و چشمهایش بزرگ علوی، توصیف میشود و آمارهای مربوط، نشان داده میشود و در بخش دوم، نحوه استفاده از دستگاه های گروه فعلی در داستانهای موردنظر بنابر نظریه های نقد گفتمان و زبانشناسی و جنسیت، تحلیل میشود تا تمایز سبک نویسندگان زن و مرد نیز مشخص گردد.

 در کاربرد گروه های فعلی در سووشون، اگرچه تنوع چشمهایش را ندارد و برخی وجوه فعل و گروه های فعلی در این داستان نمودی ندارند، میتوان گفت استفاده از این گروه ها حساب‌شده و منظم است. وجوه فعل در دو متن متفاوت است. اگرچه به تناسب در سووشون وجه اخباری کمی بیشتر از چشمهایش نشان میدهد، اما این درصد در کاربرد بالای وجه التزامی در چشمهایش خنثی شده و نشان میدهد متونی هستند که از ابزار احساسی و عاطفی برای تولید متن استفاده میکنند. درحالیکه بسامد افعال التزامی بزرگ علوی بیشتر از دانشور میباشد و این نشان میدهد که قطعیت در متن کمتر است.