الگوی مدیریتی در ژئوتوریسم با تاکید بر کارآفرینی در نواحی روستایی (مورد: شهرستان محلات)

ژیوتوریسم شاخه ای نسبتا جدید از توریسم با محوریت ارزیابی، رفتارشناسی و مدیریت لندفرم ها به عنوان مقاصد گردشگری در نواحی شهری و روستایی است. دستاورد این شاخه به طور کلی شامل پایداری محیط، احیا و بهره برداری از میراث فرهنگی و کارآفرینی جامعه بومی در نواحی شهری و روستایی است. در این مطالعه سعی بر آن است در راستای ارتقای اقتصادی، فرهنگی، کارآفرینی و... در نواحی روستایی مجاور ژیومورفوسایت ها و تکمیل ارزیابی آن ها، یک الگوی مدیریتی ویژه با هدف اجرا شدن نتایج ارزیابی توانمندی ژیومورفوسایت ها در قلمرو روستایی شهرستان محلات، تدوین و تعریف شود. از نظر روش شناسی پژوهش حاضر از دو بخش مطالعات میدانی و کتابخانه ای تشکیل شده است. مطالعات کتابخانه ای در همه مراحل پژوهش شامل پیشینه شناسی، جنبه های نظری گردشگری، روستاشناسی و... استفاده شد. مطالعات میدانی در این مطالعه از دو مرحله تشکیل شده است: مرحله اول شامل شناسایی و ارزیابی سایت ها (ارزیابی توان گردشگری به کمک مدل اصلاح شده و پیشنهادی پری یرا و همکاران (2007)، آسیب شناسی وضع موجود و...) و مرحله دوم شامل تدوین و پیاده سازی الگوی مدیریتی و انطباق آن با ویژگی های محدوده مطالعه شده است (مصاحبه با جامعه بومی، اجرایی و...).  یافته های این مطالعه در قالب الگوی مدیریتی ژیوتوریسم نواحی روستایی، در هشت  گام اصلی قرار گرفت: 1- تدوین چشم انداز ژیوتوریسم در نواحی روستایی، 2- محیط شناسی محدوده مطالعه شده، 3- ارزیابی ژیومورفوسایت به کمک مدل اصلاح شده پری یرا و همکاران (2007)، 4- رفتارشناسی ظرفیت تعادلی ژیومورفوسایت ها در واکنش به مخاطرات طبیعی و انسانی، 5- بررسی مقیاس ژیوتوریسم روستایی، 6- تجزیه و تحلیل  فرصت ها و چالش های  مدیریت طبیعی، 7- تجزیه و تحلیل  فرصت ها و چالش های  مدیریت انسانی و 8- انطباق وضعیت الگو با اهداف تعیین شده. به طورکلی، موارد تعیین شده می تواند از طریق تعامل دولت مرکزی، مدیریت محلی و کارشناسان در جهت دستیابی به اهداف ژیوتوریسم و توسعه جامعه روستایی محقق شود.  نتایج نهایی پیاده سازی الگوی مدیریتی شامل شناسایی، ارزیابی، تفسیر، به کارگیری مولفه های مدیریتی و... نمایانگر نقصان هایی در روند مدیریت و  برنامه ریزی در این عرصه است؛ این در حالی است که جامعه بومی به ویژه روستاها (ازجمله روستای گردشگری خورهه و...) قادر است با بهره برداری سازمان یافته به کمک رویکردهای علمی، آگاهانه و احداث زیرساخت های گردشگری نه چندان پرهزینه (سرویس بهداشتی عمومی، خانه های دوم روستایی، تابلوهای راهنما، بروشور و...) توسعه پایدار روستاها و نواحی را به ویژه در زمینه اشتغال زایی و تثبیت جمعیت روستایی به ارمغان آورد.