راه ها و مراحل نفوذ شیطان در انسان

لفظ شیطان و ابلیس در آموزه های دینی کاربردهای متفاوتی دارد؛ «شیطان» در معنای عام به معنای موجود شرور و سرکش است. «ابلیس» به معنای خاص، همان شیطان جنی است که از درگاه الهی و رحمت او رانده شد. وقتی شیطان از درگاه الهی رانده شد، به خداوند عرض کرد: «قال فبعزتک لاغوینهم اجمعین، إلا عبادک منهم المخلصین»:[1] گفت: «به عزت ات سوگند، همه آنان را گمراه خواهم کرد، مگر بندگان خالص تو از میان آنها.
شیطان راهزن خطرناکی برای انسان دین دار است و با تمام قوا و لشکرش تلاش بر انحراف و گمراهی انسان دارد. از طرفی باید اذعان داشت شیطان به اذن خداوند متعال در عرصه آزمایش و ابتلا مهم ترین نقش را برای آدمی ایفا می کند. شناخت این دشمن و راه های نفوذ او در زندگی، از مهم ترین وظایف هر انسانی است. شیطان با تدلیس، جلوه گری و نفوذ خود انسان را از توجه به خدا و سعادت حقیقی دور می کند. نکته مهم این است که ابلیس موجودی دارای عقل است؛ بنابراین از روی آگاهی و اختیار با خدای متعال به مخالفت پرداخته است؛ به همین دلیل نمونه آشکار و خوبی برای عبرت آموزی انسان به حساب می آید؛ چراکه انسان هم دارای عقل، علم و اراده است. شیطان گرچه عبادت خدا می کرد، به دلیل نداشتن ایمان واقعی دچار کبر شد و بر سر کبریایی خداوند به نزاع با او پرداخت و کبرورزی او زمینه سازحبط اعمال صالح او گردید.
در این نوشتار به مراحل و راه های نفوذ شیطان در انسان اشاره می شود.
[1]. ص: 82 83.