نقش اسید جیبرلیک، دما و خراش دهی بر جوانه زنی درون و برون شیشه ای گل رز ایرانی (Rosa persica Michx ex Juss.)

سابقه و هدفگل رز ایرانی یا ورک (syn. Hulthemia persica) Rosa persica درختچه خاردار از تیره Rosaceae است. این درختچه کوچک زینتی معطر به دلیل داشتن گل زرد همراه با لکه سیاه در قایده و مقاومت حیرت آور در برابر خشکی و گرما پتانسیل بسیار بالایی در به نژادی گل های رز دارد. با توجه به اینکه هیچ گزارشی در رابطه با جوانه زنی بذر این گونه منتشر نشده است، این آزمایش با هدف بررسی توانایی جوانه زنی بذر گل رز ایرانی و نوع خفتگی این گونه ناشناخته انجام شد.مواد و روش هابرای افزایش میزان جوانه زنی بذر های گل رز ایرانی از تیمار های اسید سولفوریک 96 درصد به مدت 0، 10 و 30 دقیقه و اسید جیبرلیک در غلظت های 0، 1/0، 1 و 10 میلی گرم در لیتر و برهمکنش آنها در شرایط درون شیشه ای (محیط MS) و برون شیشه ای (کشت درون ظرف پتری) در دو دمای 24 و 4 درجه سانتی گراد استفاده شد. داده برداری از بسیاری از ویژگی های ریشه چه و ساقه چه پس از 6 هفته صورت گرفت. یافته هابا وجود تایید زنده بودن بذر با آزمون تترازولیوم، آزمون جوانه زنی استاندارد در محیط برون شیشه ای ناموفق بود و پس از گذشت چند هفته از شروع آزمایش تمام نمونه ها آلوده به قارچ شدند. در شرایط درون شیشه ای در بین اثرات اصلی، تیمار اسید سولفوریک 10 دقیقه و اسید جیبرلیک 1 میلی گرم بر لیتر به طور قابل توجهی بر درصد جوانه زنی موثر بود و بیش از 60 درصد جوانه زنی در تیمار اسید سولفوریک 10 دقیقه در محیط فاقد هورمون مشاهده شد در حالی که در شاهد جوانه زنی ثبت نشد. بیشترین طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول محور زیرلپه، رولپه، طول دانهال و تعداد برگ در اسید سولفوریک 30 دقیقه و بیشترین طول و تعداد ریشه فرعی، تعداد ریشه فرعی، قطر ساقه در اسید سولفوریک 10 دقیقه به دست آمد. طول ساقه چه، ریشه اصلی، طول محور زیرلپه و طول دانهال با افزایش غلظت اسید جیبرلیک افزایش یافت. قطر ساقه، طول و تعداد ریشه فرعی در محیط فاقد اسید جیبرلیک و تعداد برگ و طول محور رولپه در تیمار 1/0 میلی گرم بر لیتر اسید جیبرلیک بیشتر بود.نتیجه گیریتاثیر اسید سولفوریک در بهبود جوانه زنی نشان دهنده خفتگی فیزیکی بذر گل رز ایرانی است. تیمار دمای 4 درجه سانتی گراد تاثیری در بهبود جوانه زنی بذر این گونه گیاهی نداشت و جوانه زنی در دمای 24 درجه بیشینه بود. نتایج بررسی دما بیانگر این است که این گونه برخلاف دیگر گونه های گل رز به تیمار چینه سرمایی نیازی ندارد.