حقیقت اسماء مستاثره و نقش تکوینی و سلوکی آنها

اسماء مستاثره، اسماء برگزیده ذات حق متعال هستند که درباره حقیقت شان حدس های گوناگونی مطرح است. برخی گفته اند این اسماء در ذات حق تعالی هستند و در واقع اطلاق اسم بر اینها از باب مسامحه است؛ و آنها را واسطه بین ذات و تعین اول احدی دانسته اند. بر این اساس، این اسماء وجه باطنی و اطلاقی، با اطلاق مقسمی ساحت احدی هستند. برخی هم تجلی تعین احدی را همان اسم مستاثره گفته اند، و عده ای هم معتقدند اینها اسمایی در ساحت واحدیت اند، البته وجه باطنی ساحت واحدیت اند. درباره ظهور این اسماء هم برخی مطلقا به عدم ظهور آن قایل شده اند، و برخی به ظهور آن قایل اند، اما معتقدند ظهور آنها هم مستاثره است. برخی هم به ظهور تفصیلی آنها معتقدند. اهل عرفان اساس سلوک را «تعلق» و «تحقق» و «تخلق» به اسماء الاهی می دانند. اگر علم و وصول به اسماء مستاثر را ممکن بدانیم، به همان مقدار عارف واصل کامل و اکمل خواهد بود. به زعم ما، اسماء مستاثره از جایگاه کنه ذات تا مراتب نازله مادون، تنزل و ظهور دارند و فقط با دیده حق مشهود می شوند. این مقاله به شیوه توصیفی تحلیلی با توجه به احادیث اهل بیت (ع) و تحلیل های عقلی عرفانی نگاشته شده است.