تحلیل کمی و کیفی کاربست آیات و روایات در آثار منظوم ومنثورشاه نعمت الله ولی کرمانی

کاربرد گسترده آیات و روایات در آثار منظوم و منثور شاه نعمت الله ولی، نشان از انس فراوان او با قرآن و حدیث است. مسیله تحقیق حاضر این است که هدف شاه ولی از کاربرد آیات و روایات چه بوده است و چه مقاصدی را دنبال می کرده است. شاه ولی به لحاظ ادبی و هم چنین برای اتقان کلام خود از آیات و روایات به کمک فنون مختلف ادبی چون اشاره، تلمیح، تضمین و تحلیل استفاده کرده است؛ به گونه ای که تسلط شگرف و هم زمان او به ادبیات و علوم قرآن و تفسیر هویدا است. اما از جنبه محتوایی گذشته از کمیت بی نظیر آیات و روایات در آثار منظوم و منثور شاه ولی، این کمیت در خدمت سه هدف عمده بوده است. نخست تفسیر و تاویل عرفانی آیات در قالب یک تفسیر موضوع محور؛ دوم تبیین اصطلاحات و فرهنگ و معارف عرفانی که از این طریق مقبولیت آن ها را در میان مردم بیشتر می کرده است؛ و سوم شرح و تبیین فضایل و رذایل اخلاقی و به بیان دیگر، تبیین عرفان عملی و سیر و سلوک عارفانه. در مجموع نحوه به کارگیری آیات و روایات توسط شاه ولی، الگوی تمام عیار عرفان دینی است که خود را مقید به نصوص دینی؛ اما با تاویل های عرفانی ویژه خود می داند.