خوشه بندی اماکن پر ازدحام شهری از منظر پدافند غیرعامل

اگرچه در سال های اخیر، موضوع پدافند غیرعامل به یکی از مباحث کلیدی در حوزه امنیت کشور تبدیل شده اما تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی باقی مانده است. شهرها و بالاخص اماکن پرازدحام در آن ها از محیط هایی هستند که به واسطه خیل عظیم جمعیت با تراکم بالا، همواره با تهدیدات متنوعی مواجه هستند. در حقیقت، دسترسی آزاد به اماکن پرازدحام، پتانسیل آسیب پذیری آن ها را نسبت به مراکز نظامی و سیاسی به شدت افزایش می دهد؛ بنابراین اگر حمله نظامی به عنوان مهم ترین تهدید مراکز نظامی و سیاسی تلقی می شود، برای اماکن پرازدحام شهری، تهدیدات می تواند حمله نظامی، بمب گذاری، حمله انتحاری، حمله با خودرو، گروگان گیری، حمله سایبری و... باشد. از همین رو، پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و روش دلفی سعی در شناسایی تهدیدات و سپس خوشه بندی انواع اماکن پرازدحام شهری دارد؛ لذا 23 نوع مکان پرازدحام در شهرها مشخص و میزان تاثیرپذیری آن ها از انواع تهدیدات بر مبنای دریافت نظر گروه کارشناسی (25 کارشناس) مشخص شده است. در ادامه، داده ها بر اساس مدل های تحلیل ناپارامتریک و آزمون ضریب کندال در محیط نرم افزار SPSS اعتبارسنجی شده و با روش خوشه بندی سلسله مراتبی مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد درصورتی که انواع مکان های پرازدحام بر مبنای بیشترین مشابهت از نظر تهدیدات، خوشه بندی شوند، «ایستگاه راه آهن» و «فرودگاه» در یک خوشه با بالاترین آسیب پذیری قرار می گیرند. همچنین «ایستگاه مترو»، «پایانه مسافربری»، «حرم امامان/ امامزاده ها»، «مصلی نماز جمعه» و «مسجد و حسینیه» در یک خوشه با آسیب پذیری نسبتا زیاد قرار می گیرند. در خوشه سوم نیز «مسیرهای عزاداری و راهپیمایی»، «سالن اجتماعات»، «پاساژ/ فروشگاه بزرگ»، «استادیوم ورزشی» و «سینما و تیاتر» قرار می گیرند که با آسیب پذیری متوسطی همراه هستند.