بررسی تاثیر استقرار سامانه تجارت فرامرزی در پیشگیری از قاچاق کالاهای وارداتی و امنیت اقتصادی

پیشگیری از قاچاق کالا به‌عنوان چالش امنیت اقتصادی در ایران از طریق روش‌های ساختاری مانند اصلاح قوانین، تقویت بخش خصوصی، رقابت‏پذیری مدیریت نرخ ارز، اصلاح تعرفه و غیر‏ساختاری، ایجاد سامانه‏های نظارت و شفافیت دنبال شده است. هدف این مقاله، سنجش تاثیر استقرار سامانه تجارت فرامرزی بر قاچاق وارداتی و امنیت اقتصادی در سال‏های 1395- 1392 است.

 پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی با گردآوری اسنادی در قالب پنل دیتا است. با گردآوری اسنادی و مقایسه آمار رسمی صادرات 63 کشور طرف تجاری با آمار گمرک ایران، شکاف ارزش واحد برای کالاهای وارداتی دارای معیار وزنی مشابه با نرم‏افزار Eveiws و آماره دوربین واتسون محاسبه شد.

یافته‌‏ها:

 سامانه تجارت فرامرزی باعث کاهش زمان ترخیص، بهبود تبادل اطلاعات و افزایش درآمد گمرک شده است اما شکاف ارزش واحد کالاهای وارداتی را افزایش داد. اختلاف آمار رسمی صادرات شرکای تجاری و واردات گمرک ایران مبین حجم بالای قاچاق وارداتی است.

نتیجه‌گیری:

 استقرار سامانه مذکور باعث بهبود تبادل اطلاعات و تسریع امور گمرکی شد اما اثری در پیشگیری از قاچاق کالا نداشت. قاچاق با اظهار خلاف ‏واقع و جعل اسناد در حد بالایی انجام می‏شود. این امر باعث انحراف سیاست‌گذاری، کاهش شفافیت، تولید، افزایش نرخ ارز، تورم و تضعیف امنیت اقتصادی است.