بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی هیجانی بر عملکرد شناختی و حافظه بیماران آسیب دیده مغزی

مقدمه و اهداف:

 امروزه آسیب مغزی تروماتیک و نقص در عملکرد شناختی و حافظه از متداول‌ترین پدیده‌ها بعد از آسیب مغزی شناخته شده است. هدف مطالعه حاضر، بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی هیجانی بر عملکرد شناختی و حافظه در بیماران آسیب‌دیده مغزی است.

مواد و روش‌ها:

 پژوهش حاضر ازنظر هدف، یک تحقیق کاربردی و ازنظر شیوه جمع‌آوری داده‌ها در طبقه‌ تحقیقات آزمایشی قرار می‌گیرد. باتوجه‌به نمونه‌گیری هدفمند و گمارش تصادفی آزمودنی‌ها، از روش آزمایشی بلوک‌های تصادفی‌شده با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. برای آموزش توان‌بخشی شناختی هیجانی از پروتکل توان‌بخشی شناختی هیجانی مبتنی بر مدل گراس (2002) و توان‌بخشی شناختی نجاتی (1396) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی‌بیماران آسیب‌دیده مغزی که دچار نقص‌های شناختی و اختلال در حافظه شده‌ و از تیرماه تا دی ماه در سال 1398 به کلینیک مغز و اعصاب درمانگاه شهید مطهری شیراز و کلینیک روان‌شناختی رازمهر شهر شیراز مراجعه کرده بودند را شامل می‌شود. ازآنجاکه پژوهش حاضر شامل 3 گروه (2 گروه آزمایش و 1 گروه کنترل) 3 سطحی (بیماران خفیف، متوسط و شدید) بود، شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 45 نفر از افراد جامعه فوق بودند که به‌صورت هدفمند و بعد از سنجش با مقیاس معاینه مختصر روانی از طریق پرسش‌نامه کوتاه وضعیت ذهنی انتخاب شدند. 

یافته‌ها :

توان‌بخشی شناختی، عملکرد شناختی بیماران آسیب‌دیده‌ مغزی را به‌طور معناداری افزایش می‌دهد (P<0/001). همچنین توانبخشی شناختی هیجانی نیز بر عملکرد شناختی بیماران آسیب‌دیده‌ مغزی تاثیر معناداری دارد (P<0/001). درنهایت توان‌بخشی شناختی، حافظه بیماران آسیب‌دیده‌ مغزی را به‌طور معناداری افزایش می‌دهد (P<0/001). 

نتیجه‌گیری :

به ‌نظر می‌رسد توان‌بخشی شناختی هیجانی با ارایه آموزش‌ها و تمرینات لازم درزمینه مهارت‌های بین فردی موثر، تمرینات کامپیوتری، تمرینات در خانه و غیره به افراد آسیب‌دیده مغزی کمک می‌کند که با مدیریت مطلوب هیجانات و برقراری ارتباطات بین‌فردی موثر، میزان بار هیجانی منفی را از روی دوش حافظه بردارند تا حافظه بتواند با استرس کمتری به تقویت بپردازد. درواقع می‌توان بیان کرد که توان‌بخشی شناختی هیجانی، مجموعه‌ای کامل برای تنظیم هیجانات و رشد حافظه و همچنین تقویت آن می‌باشد. بنابراین تاثیر معنادار توان‌بخشی شناختی هیجانی بر رشد و افزایش حافظه منطقی و قابل‌قبول به‌نظر می‌رسد؛ بنابراین می‌توان از این پروتکل آموزشی به‌عنوان پروتکلی موثر درزمینه افزایش این ابعاد در افراد آسیب‌دیده مغزی استفاده کرد.