بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد اکوتیپ‎های گیاه دارویی Cuminum cyminum L. در شرایط آب و هوایی استان کرمان

زیره سبز Cuminum cyminum L.)) از مهم ترین گیاهان دارویی، با داشتن دوره رشد کوتاه و نیاز آبی پایین، مناسب کشت در مناطق خشک و نیمه خشک ایران می باشد. خشکی یکی ازمهم ترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان در سرتاسر جهان و شایع ترین تنش محیطی است. در مورد گیاهان دارویی، خشکی ممکن است اثر محسوسی بر عملکرد و میزان مواد موثره برجای گذارد. به منظور بررسی تحمل به خشکی اکوتیپ های زراعی زیره سبز، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان در سال زراعی 1400- 1399 اجرا شد. در این مطالعه اثر تنش خشکی در سه سطح (آبیاری نرمال، قطع آبیاری بعد از 50 درصد گل دهی مزرعه، قطع آبیاری بعد از 100 درصد گل دهی مزرعه) بر روی پنج اکوتیپ زیره سبز (ماهان، کوهبنان، خوسف، کاشمر، سبزوار) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد اثر اکوتیپ و تنش به صورت جداگانه و توام بر کلیه صفات مورد بررسی از جمله ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت، تعداد شاخه های فرعی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن کاه و کلش و درصد اسانس دانه  در سطح پنج درصد معنی دار بود . بیش ترین عملکرد دانه و درصد اسانس در اکوتیپ خوسف به ترتیب در شرایط بدون تنش و قطع آبیاری بعد از 50 درصد گل دهی مزرعه حاصل شد. نتایج رگرسیون در هر سه شرایط آبیاری نشان داد که تعداد چتر، چترک و تعداد دانه در بوته می توانند منجر به حصول بیش ترین عملکرد گشته و مهم ترین عوامل در تعیین عملکرد دانه می باشند.