«شونیزیه»های بغداد و جایگاه آن ها در تاریخ تصوف

در منابع رجالی، جغرافیایی و تاریخی از پنج مکان در شهر بغداد که نام «شونیزیه» داشته اند، یاد شده : گورستان شونیزیه، مسجد شونیزیه، رباط شونیزیه، محله شونیزیه و خانقاه شونیزیه. از این میان، گورستان و سپس رباط بسامد بیش تری در این منابع دارند. با این همه، آنچه در منابع صوفیانه بازتاب بیشتری یافته، مسجد و سپس گورستان شونیزیه است. صوفیان نامداری با مسجد شونیزیه پیوند داشته و پس از وفات در گورستان مجاور آن به خاک سپرده شده اند. در این مقاله ضمن بررسی تاریخی و موضع نگاری این مکان ها، نقش و جایگاه مسجد و گورستان شونیزیه در تاریخ تصوف بررسی خواهد شد. بر پایه یافته ها می توان گفت که از حیث تاریخی گورستان شونیزیه از همه کهن تر، و نزد صوفیه مسجد شونیزیه دارای شهرت و محبوبیت بیشتری بوده است. گورستان و مسجد دست کم تا سده هشتم برقرار بوده، ولی از آن زمان به دلایلی که بر ما پیدا نیست، به مرور از رونق و اشتهار افتاده اند. با وجود اطلاع از مکان هایی به نام رباط، محله و خانقاه شونیزیه، این جای ها هرگز به پای شهرت گورستان و مسجد شونیزیه نرسیدند.