میراث مشترک اسلامی-ایرانی و بایسته های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی

ایجاد جمهوری های جدید در آسیای مرکزی در پی سقوط حکومت شوروی، ژیوپلیتیک مناطق شمال شرقی ایران را تغییر داد. به این ترتیب مرزهای این منطقه که تا قبل از این به عنوان مرزهای تهدید شناخته می شد تبدیل به فرصتی برای بازآفرینی نقش ایران در منطقه ای شد که حدود پنج سده خارج از نفوذ مستقیم ایران قرار داشت. هم زمانی پایان جنگ 8 ساله ایران و عراق و استقلال کشورهای آسیای مرکزی سبب شد تهران جمهوری های این منطقه را به عنوان یک فرصت جدید و تازه مورد توجه قرار دهد. در تمام این دوران و با به قدرت رسیدن چهار دولت سازندگی، اصلاحات، اصول گرایی و تدبیر و امید روابط با منطقه آسیای مرکزی در حوزه های مختلف سیاسی- امنیتی، اقتصادی و فرهنگی پیگیری شد. با این وجود دستاوردها مطابق انتظار نبود. از این رو در این پژوهش که با روش کیفی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده است به دنبال بررسی الگوی مطلوب سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه آسیای مرکزی هستیم و به طور مشخص به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که مناسب ترین رویکرد در سیاست خارجی برای تامین بیشینه منافع جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی چیست؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه بررسی شده است که رویکرد فرهنگی از راه به کارگیری مولفه های معنایی در قالب میراث مشترک اسلامی- ایرانی در مقایسه با سایر رویکردها از ظرفیت بیشتری برای توسعه روابط ایران و آسیای مرکزی برخوردار است