بررسی فراوانی تغییر رسپتورهای هورمونی بین تومور اولیه و متاستازهای احشایی یا استخوانی در بیماران سرطان متاستاتیک پستان و ارتباط آن با عوامل دموگرافیک و بالینی

در سرتاسر جهان، سرطان پستان با شیوع تقریبی 1/25% ، شایع ترین بدخیمی و نخستین علت مرگ بر اثر سرطان در جامعه ی زنان است. ویژگی های بافتی تومور (وجود رسپتورهای استروژن، پروژسترون، HER2 ki67, و مرحله بیماری) از مهمترین عوامل تعیین کننده برنامه درمانی بیماران و میزان بهبودی و بقای بیماران است. در حال حاضر تصمیم گیری درمانی بیشتر براساس وضعیت رسپتورهای تومور اولیه و وضعیت عملکردی بیمار (توانایی جسمانی بیمار براساس معیارهای کارنوفسکی انجام می شود؛ اما در سرطان های متاستاتیک تغییر وضعیت رسپتورهای هورمونی در محل متاستاز با شیوع قابل توجهی گزارش شده است؛ با توجه به این که تاکنون در کشور ما مطالعه جامع و کاملی با هدف تعیین میزان شیوع این رخداد انجام نشده است، این مطالعه به بررسی این موارد می پردازد.

روش اجرا:

پرونده های بیماران با تشخیص سرطان پستان متاستاتیک، که در بین سالهای 1392 تا 1397 خورشیدی تحت درمان قرار گرفته بودند در بایگانی انستیتو کانسر بیمارستان امام خمینی دریافت و بررسی شدند. اطلاعات دموگرافیک و بالینی بیماران و شیوع رسپتورها در توده اولیه و متاستاتیک از پرونده ها استخراج شد و سپس با استفاده از آزمون های آماری مناسب تحلیل شدند.

150خانم مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک وارد مطالعه شدند. رسپتور استروژن در66/20 درصد (31نفر) موارد تغییر کرده است که از این بین در 93/41 درصد (13نفر) بیماران تغییر به سمت مثبت شدن رسپتور و در 7/58 درصد (18نفر) موارد به سمت منفی شدن رسپتور بوده است. رسپتور پروژسترون 33/27 درصد (41نفر) بیماران تغییر کرده است که در 34/46 درصد (19نفر) موارد مثبت و 66/53 درصد (22نفر) منفی شده است و HER2 در 33/15درصد (23نفر) در توده متاستاتیک نسبت به توده اولیه پستان تغییر کرده است که در 17/52 درصد (12نفر) مثبت و در 83/47 درصد (11نفر) منفی شده است. تغییر رسپتورهای هورمونی بیشتر به صورت منفی شدن بیان رسپتور بوده است درحالیکه تغییر HER2 به صورت افزایش بیان رسپتور پدیدار شده است. تغییر رسپتورها در بیمارانی که تهاجم لنفی عروقی داشتند بطور معناداری بیشتر از بیمارانی بود که تهاجم لنفی عروقی نداشتند (0.023p-value =). همچنین ارتباط معنی داری بین تغییر رسپتور با مرحله بیماری اولیه و سن بیماران مشاهده نشد.

مطالعات بیشتری در زمینه ی تغییرات رسپتوری و فاکتورهای موثر بر آن بین توده اولیه و متاستاتیک سرطان سینه ، به ویژه تهاجم لنفی عروقی مورد نیاز است تا بیمارانی که بیشتر از بیوپسی مجدد از متاستاز سود می برند مشخص شود. از آنجا که تفاوت بین رسپتورها بین توده اولیه و متاستاتیک می تواند در تعیین نوع درمان بیماران بسیار موثر باشد ، لذا توصیه می شود ،تا انجام مطالعات بیشتر ، در انتخاب بیماران جهت نمونه برداری مجدد از نظر بررسی هورمونی در ضایعات متاستاتیک ، بیماران با درگیری لنفی عروقی مد نظر قرار بگیرند.