ارزیابی کارایی کشت مخلوط شنبلیله- سیاهدانه در شرایط کاربرد باکتری محرک رشد و مقادیر کود نیتروژن

این آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طول فصل رشد 1399 در دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. مقادیر کود نیتروژنه (عدم کاربرد، 50 و 100 درصد؛ به ترتیب صفر، 75 و 150 کیلوگرم اوره در هکتار) به عنوان عامل اصلی، تلقیح با باکتری محرک رشد (عدم تلقیح و تلقیح با Pantoea agglomerans) به عنوان عامل فرعی و سیستم های مختلف کشت مخلوط شنبلیله و سیاهدانه (100: 0، 75: 25، 50: 50 و 25: 75، 0: 100) به عنوان عامل فرعی فرعی موردبررسی قرار گرفتند. زیست توده، عملکرد، کارایی مصرف نیتروژن، کارایی زراعی کود و نسبت برابری زمین (LER) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که بیش ترین زیست توده و کارایی مصرف نیتروژن گیاهان موردبررسی از کوددهی 100 درصد و تلقیح با باکتری در تک کشتی حاصل شد. هم چنین، LER کل با کوددهی (بین 51-28 درصد) و تلقیح (23 درصد) به طور معنی داری بهبود یافت و در الگوهای کشت 75:25 و 50:50 به ترتیب با مقادیر 732/1 و 688/1 مزیت بالاتری نشان داد. در مقابل، کاهش کوددهی به میزان 50 درصد در شرایط تلقیح باکتریایی، کارایی زراعی کود را به ویژه در تک کشتی شنبلیله افزایش داد. کوددهی، کارایی مصرف نیتروژن کل را افزایش داد و تلقیح در نسبت های بالای شنبلیله منجر به حصول بیش ترین کارایی شد. نسبت کشت 75:25 شنبلیله: سیاهدانه در شرایط کاربرد 150 کیلوگرم اوره و تلقیح با باکتری با LER حدود 2 بهترین ترکیب تیماری جهت حصول حداکثر بهره وری کلی بود. در موارد محدودیت در کاربرد کود نیز 50 درصد کوددهی و تلقیح با باکتری در همین نسبت کشت می تواند قابل توصیه باشد. پژوهش حاضر نشان می دهد که کاربرد تلفیقی باکتری و کوددهی می تواند کارایی کلی کشت مخلوط را افزایش دهد.