بررسی روند زوال بلوط در درختان با ابعاد تاج متفاوت در جنگل های استان کردستان (مطالعه موردی: شهرستان بانه)

زوال درختان بلوط، یکی از مهم ترین معضل های مدیریتی در حوزه جنگل های زاگرس است و اولین نشانه های آن در تاج درختان ظاهر می شود. هدف از این مطالعه بررسی روند زوال درختان بلوط با ابعاد تاج متفاوت در جنگل های شهرستان بانه (شمال غرب استان کردستان) است. جهت اجرای این مطالعه، چهار رویشگاه در دامنه های شمالی (رویشگاه های سارکی و میرحسام) و جنوبی (بلوه و گندمان) در شهرستان بانه انتخاب شدند. در هر رویشگاه قطعات نمونه شناور (با 100 درخت) انتخاب گردید و درختان شماره گذاری و ثبت شدند (دو قطر بزرگ و کوچک تاج درختان). تاج درختان به هشت طبقه تقسیم شد. در پایان تابستان هر سال (سال های 1398 و 1399) وضعیت قرارگیری درختان در طبقه های پنج گانه بررسی و ثبت شد. از میانگین وزنی کدهای زوال جهت مقایسه سرعت زوال در دو سال متوالی و از آزمون نا پارامتری ویلکاکسون جهت مقایسه کدهای زوال در طبقه های سطح تاج در دو سال متوالی استفاده شد. نتایج آزمون ویلکاکسون نشان داد که در چهار رویشگاه مورد پژوهش، بین کدهای زوال از سال 1398 به 1399 اختلاف معنی دار وجود داشت. در رویشگاه های سارکی و بلوه (زوال)، بیشترین سرخشکیدگی و خشکیدگی تا 50 درصد در طبقات سطح تاج 11 و 17 مترمربع مشاهده شد. یافته ها مشخص کرد که در رویشگاه های شاهد (میرحسام و گندمان)، بیشترین افزایش درختان سر خشکیده در طبقه های سطح تاج 5 و 11 مترمربع وجود داشت. نتایج بررسی میانگین وزنی کدهای زوال چهار توده نشان داد که بیشترین افزایش زوال به ترتیب در طبقه سطح تاج 11 مترمربعی رویشگاه سارکی (با 67/0 افزایش) و  طبقه 5 مترمربع بلوه (با 33/0 افزایش مشاهده شد و بیشترین زوال در دامنه جنوبی مشاهده شد. جهت مدیریت توده های جنگلی در منطقه موردپژوهش، پیشنهاد می شود تمرکز عملیات پرورشی و حذف سرشاخه های خشکیده بر درختان با ابعاد کوچک تا متوسط متمرکز گردد (درختان با سطح تاج تا 25 مترمربع) و  روند زوال درختان بلوط در منطقه مورد مطالعه، پایش گردد.