تحلیلی بر پیشران های کلیدی موثر بر بازگشت مجدد دام در جنگل با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه ای در استان گلستان)

امروزه خروج دام از جنگل های شمال کشور چالش ها و مشکلات محیطی و اجتماعی در مدیریت حفاطتی جنگل به وجود آورده است. به طوری که حضور مجدد دام و دامداران به جنگل ها به دلایل مختلف را به دنبال داشته است. تحقیق حاضر به دنبال تحلیل پیشران های کلیدی موثر بر بازگشت مجدد دام در جنگل های استان گلستان انجام شد. جامعه نمونه در این پژوهش را 20 نفر از دامدارانی که مجددا به جنگل بازگشته اند تشکیل داده و به صورت هدفمند انتخاب شدند. پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از نرم افزار میک مک به تحلیل 27 شاخص مستخرج از روش دلفی پرداخته شد. نتایج حاصل از پراکندگی شاخص ها در محور تاثیرگذاری و تاثیرپذیری، بیانگر ناپایداری سیستم خروج دام از جنگل های استان و ساماندهی آن است که بر این اساس پنج متغیر مورد شناسایی قرار گرفت. یافته های به دست آمده از ماتریس اثر- وابستگی مستقیم و پراکندگی شاخص ها نشان داد که عدم اجرای دقیق مفاد طرح در جنگل، عدم پشتیبانی سازمان های دولتی در محل اسکان، عدم ایجاد فرصت سازی شغلی جایگزین و تنوع سازی منابع درآمدی، نبود چراگاه های طبیعی برای دام و گرانی نهاده های مکمل، پرداخت نشدن به موقع حقوق افراد مشمول طرح توسط دولت، شیوه نامه ها و دستورالعمل های متعدد مغایر با طرح، عدم برنامه ریزی صحیح در اسکان دام و دامسراها، به عنوان مهم ترین شاخص های تاثیرگذار و استراتژیک در بازگشت مجدد دام به عرصه های جنگلی شناخته شدند. با توجه به نتایج به دست آمده، تدوین و تهیه سند تحول 10 ساله در راستای ساماندهی خانوارهای جنگل نشین اسکان داده شده، مهم ترین پیشنهاد با رویکرد آینده نگری به موضوع مورد بررسی است.