مدل سازی کیفی مشکلات زنجیره ارزش محصولات گلخانه ای در استان زنجان

توسعه گلخانه ها، به دلیل وجود ظرفیت ها و پتانسیل های مناسب، همواره جزو برنامه های اولویت دار سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان بوده است. این در حالی است که در عمل روند توسعه گلخانه ها در استان بسیار کند پیش رفته است. با توجه به اهمیت این مسیله، این پژوهش با هدف «مدل سازی کیفی مشکلات زنجیره ارزش محصولات گلخانه ای در استان زنجان» انجام گرفت. مشارکت کنندگان در این پژوهش خبرگان و مطلعان کلیدی در استان زنجان بودند که تعداد مناسبی از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به شیوه گلوله برفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مصاحبه های نیمه ساختارمند انفرادی و گروهی استفاده شد و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع داده (پس از انجام 54 مصاحبه) ادامه یافت. داده های گردآوری شده در نرم افزار مکس کیودا با استفاده از تحلیل محتوای کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به منظور اطمینان از اعتبار داده ‏های به دست آمده از مصاحبه ها و دقیق بودن یافته‏ ها به بررسی اعتبارپذیری، تاییدپذیری و انتقال‏ پذیری داده ها پرداخته شد. با توجه به یافته های پژوهش، مشکلات زنجیره ارزش محصولات گلخانه ای در استان زنجان در قالب دو دسته مشکلات مرتبط با «حلقه های زنجیره ارزش پورتر» (شامل 38 نشانه) و مشکلات مرتبط با «زمینه زنجیره ارزش پورتر» (شامل 30 نشانه) قرار گرفتند. بر این اساس، اصلی ترین مشکلات تولید محصولات گلخانه ای در ارتباط با حلقه های مختلف زنجیره ارزش پورتر مربوط به سه حلقه «تولید» (30/4 درصد)، «فعالیت های پشتیبان» (26/2 درصد) و «تامین نهاده» (18/7 درصد) می باشند. همچنین، برحسب زمینه زنجیره ارزش پورتر نیز «مشکلات مدیریتی و ساختاری» (30/5 درصد)، «مشکلات اداری و دیوان سالارانه» (23/2 درصد) و «مشکلات مالی و اقتصادی» (14/1 درصد)، عمده ترین مشکلات تولید محصولات گلخانه ای در استان زنجان به شمار می آمدند.