گفتمان کاوی انتقادی خاطرات سردار مریم بختیاری

خاطرات عصر قاجار که زمینه‎ های شکل‎ گیری و توسعه آن ارتباطی تنگاتنگ با ورود مظاهر مدرن به ایران دارد، با قلم و بیان مردان روایت‎گر آغاز و توسعه‎ یافته است. دراین آثار زنان به‎ عنوان سوژه‎ای مستقل نقشی ندارند؛ اما کتاب سردار مریم بختیاری، به‎ عنوان اولین زن خاطره ‎نگارعصر قاجاری، در این میان اثری متفاوت است. مسیله اصلی و هدف نوشتار حاضر واکاوی متن خاطرات مریم بختیاری با تکیه بر روش گفتمان‎کاوی انتقادی فرکلاف، جهت رسیدن به چگونگی بازنمایی نقش ‎های جنسیتی در این اثر است. لذا با استفاده از سه مبحث اصلی این نظریه در حیطه متن، پرکتیس گفتمانی و پرکتیس اجتماعی، می‎توان چنین تحلیل کرد که این اثر برخلاف گفتمان سنتی، بر نقش‎ها و وجود زنان در جامعه و لزوم اهمیت دادن به ایشان، تاکید دارد. همچنین دیگر یافته‎ های پژوهش نشان می‎دهد که کتاب خاطرات او پا را از حوزه گفتمان محصور در سنت فراتر نهاده و در همین راستا سردار مریم با ترکیب کنش‎های جنسیتی در قالب گفتاری با احساس زنانه، از متون میان گفتمانی خویش فراتر رفته و به خلق متنی متفاوت دست زده است که همانا محصول آن، برساخت اندیشه‎ای فراتر از عصر خویش است.