چالش های استفاده از اپلیکیشن های کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی (مطالعه موردی دانشگاه های علوم پزشکی تهران)
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی چالش های اصلی عدم استفاده از اپلیکیشن های کتابخانه ای است. در این راستا، به سه سوال اساسی پاسخ داده شد: چالش های اساسی استفاده از اپلیکیشن های موبایل کتابخانه ها کدامند؟ اولویت بندی این چالش ها در کتابخانه های دانشگاهی ایران چگونه است؟ مدل ارتباط این چالش ها چگونه است؟
این تحقیق از نوع کاربردی- توسعه ای، با رویکرد آمیخته است؛ چرا که بخشی از داده ها از مطالعه متون و تحلیل محتوای کیفی و بخشی دیگر نیز از پیمایش بدست می آید. برای مدل سازی نیز از روش ساختاری- تفسیری که یک روش کمی است، استفاده شد.. جامعه پژوهش در بخش اول: مقالات دوره 10 ساله 2010 تا2020 با کلیدواژه های کتابخانه، اپلیکیشن و موبایل، در پایگاه های اطلاعاتی پروکویست، ساینس دایرکت، الزویر، امرالد، اسکوپوس و گوگل اسکولار جستجو شدند. ابزار گردآوری در بخش دوم این تحقیق، پرسشنامه 25 سوالی محقق ساخته براساس طیف لیکرت است. جامعه بخش دوم: شامل کتابداران کتابخانه های علوم پزشکی تهران و متخصصان طراحی اپلیکیشن ها بودند که تعداد آنها حدود 70 نفر بدست آمد. جامعه پژوهش در بخش سوم شامل دو گروه بودند: اساتید کتابداری و اطلاع رسانی 7 نفر، و متخصصان طراحی اپلیکیشن ها 7 نفر بودند و در مجموع 14 نفر به عنوان پنل خبرگی براساس نمونه گیری هدفمند با معیارهای طراحی حداقل 1 اپلیکیشن موفق برای متخصصان و انجام طرح تحقیقاتی عملی یا نظری برای اساتید، بدست آمد.
مطالعه متون مختلف نشان داد که 5 چالش اصلی برای استفاده از اپلیکیشن های تحت موبایل کتابخانه ها وجود دارد: چالش های مرتبط با وضعیت مالی، چالش های فرهنگی، چالش های فنی، چالش های دانش و تخصص و چالش های ارتباط بین فردی. اولویت بندی این چالش ها از دیدگاه اساتید کتابداری و متخصصان حوزه برنامه های کاربردی به ترتیب چالش های فرهنگی، مالی، دانش و تخصص، فنی و ارتباط بین فردی بوده که با نتایج بدست آمده از بخش مدل سازی ساختاری- کمی متفاوت است. در بخش مدل سازی ساختاری- تفسیری، این چالش ها به دو گروه تفکیک شدند: چالش های فنی، دانش و تخصص و فرهنگی: این چالش ها نیروی نفوذ و همچنین نیروی وابستگی زیادی دارند. همچنین با یکدیگر و با چالش های سطح دوم در ارتباط هستند؛ اما چالش های سطح دوم که شامل چالش های مالی و ارتباط بین فردی است که از نظر میزان نفوذ و وابستگی، نزدیکی زیادی با سطح اول دارند، ولی این دو چالش در واقع از دید خبرگان تاثیرپذیری بیشتری نسبت به سطح اول دارند، به این مفهوم که چالش های سطح اول غالبا به صورت چالش های ثابت مدنظر هستند، در حالی که چالش های سطح دوم قابلیت تغییر و تعدیل بیشتری دارند. از مولفه های سطح دوم، چالش مالی در تحلیل MICMAC به عنوان مولفه کلیدی شناسایی شد. همان طور که در مدل نیز ترسیم شده است، این چالش تاثیر کلی و عمده ای بر سایر چالش ها دارد و تغییر در آن می تواند سایر چالش ها را دستخوش تغییرات و حتی در مواردی رفع چالش نماید.
می توان به مدیران و برنامه ریزان کتابخانه ها پیشنهاد کرد که برای استفاده از اپلیکیشن های کتابخانه ای تحت موبایل، ابتدا مباحث فرهنگی را پیگیری نمایند؛ چرا که به نظر می رسد تغییر در چالش های مالی چندان در قدرت کنترل آنها نیست.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.