بهینه سازی و القای ژنتیکی ریشه های موئین گیاه دارویی کلوس (Kelussia odoratissima Mozaff)

کلوس (Kelussia odoratissima Mozaff) یکی از گیاهان دارویی، ادویه ای و معطر انحصاری ایران است که در نقاط محدودی در کشور می روید. با توجه به اهمیت ترکیبات دارویی آن در طب سنتی، برداشت بی رویه، کلوس را در معرض انقراض قرار داده است. از این رو، برای جلوگیری از انقراض کلوس، می توان از کشت بافت گیاهی در جهت تولید ترکیبات مفید و متابولیت های ثانویه استفاده نمود. کشت ریشه مویین یک سیستم کارآمد برای تولید ترکیبات دارویی و متابولیت ثانویه ارزشمند در گیاهان است. به همین منظور، برای بررسی اثر فاکتورهای مختلف بر روی القاء و تولید ریشه مویین در گیاه کلوس، از دو سویه بیماری زای Agrobacterium rhizogenes (A4 و ATCC15834)، دو ریزنمونه (لپه و زیرلپه)، سه سطح استوسرینگون و سه سطح گلوگز به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار استفاده شد. نتایج نشان داد که هر دو سویه اگروباکتریوم توانستند سبب القاء ریشه مویین در گیاه کلوس شوند. همچنین سویه اگروباکتریوم ATCC15834 در محیط کشت MS پایه با µM 100 استوسرینگون در حضور 0/5% گلوکز بالاترین کارایی را در تولید ریشه های مویین در ریزنمونه های لپه داشت و کمترین میزان تولید ریشه مویین در سویه اگروباکتریوم A4 در محیط کشت MS پایه بدون استوسرینگون و گلوکز در هر دو ریزنمونه مشاهده شد. صحت القاء ریشه ها توسط A. rizhogenes به کمک PCR و آغازگرهای اختصاصی ژن rolC نیز تایید شد. نتایج این تحقیق برای اولین بار نشان داد که القاء ریشه مویین در ریزنمونه های کلوس امکان پذیر است .