«جهاد تبیین» در سیره امام رضا علیه السلام مطالعه موردی: کتاب عیون اخبارالرضا

«جهاد تبیین» به یکی از واژه های پربسامد در آثار تحلیلگران فرمایشات مقام معظم رهبری تبدیل شده است که ایشان در اربعین امسال در دیدار با دانشجویان، «جهاد تبیین» را از وظایف آن ها برشمرده است. در همین راستا، بررسی پشتوانه های دینی این کار از ارزش بالایی برخوردار است؛ چراکه به آن صبغه دینی و شرعی مضاعف می دهد. جهاد تبیین برای دفع ایراد و اشکال از ساحت معارف اسلامی، به ویژه «احادیث» و برای حفظ دین از طعن مخالفان و معاندان از اهمیت و ضرورت به سزایی برخوردار است. با این تفاسیر، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که امام رضا (ع) چگونه و با استعانت از چه رویکرد و شیوه‎ای به تبیین «مشکل الحدیث»های اجدادشان می پرداختند؟ در همین راستا، نوشتار پیش‎رو، ضمن بیان پشتوانه دینی کلیدواژه «جهاد تبیین»، به بررسی سیره امام رضا (ع) در محدوده کتاب عیون اخبارالرضا (ع) پرداخته است. طبق یافته های پژوهش که مبتنی بر روش «اسنادی» است؛ امام رضا (ع) در مواجهه با تبیین مشکل‏ الحدیث، با سه رویکرد «تبیینی»، «انکاری» و «تاویلی» مجاهدانه به تبیین احادیث مشکل اجداد طاهرینش پرداخته اند که این احادیث در سطح جامعه اسلامی، سبب شبهه و سوال شده بود. هدف اصلی از این پژوهش این است که نشان داده شود جهاد تبیین امر مقدسی است که مجاهدان اصلی این جهاد، ایمه طاهرین (ع) هستند .