وراثت صفات زراعی و فیزیولوژیک در لاین های گندم (Triticum aestivum L.) بهاره در شرایط نرمال و تنش شوری

وراثت چند صفت فیزیولوژیکی و زراعی در 92 لاین F4 حاصل از تلاقی دو رقم گندم (ارگ ​​و مغان 3، به ترتیب متحمل و حساس به شوری) در گلخانه تحت شرایط نرمال و تنش شوری با استفاده از سیستم هیدروپونیک در سال 1397 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار انجام شد. دو سطح شوری (نرمال و کاربرد 150 میلی مولار نمک طعام در مرحله سه برگی) در کرت های اصلی و لاین ها در کرت های فرعی قرار داده شدند. تجزیه واریانس تفاوت معنی داری را بین لاین ها برای همه صفات مورد بررسی، به جز نسبت +K+/Na، نشان داد. اثر متقابل لاین × شوری برای اکثر صفات از جمله عملکرد دانه معنی دار بود. تنش شوری سبب افزایش معنی دار میزان دمای برگ، نشت الکترولیت، وزن هزار دانه و محتوای +Na  و کاهش معنی دار سایر صفات شد. تفکیک متجاوز برای برخی صفات در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری مشاهده شد. در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری، وراثت پذیری عمومی و خصوصی صفات مورد مطالعه به ترتیب بالا (0.72 - 0.99) و متوسط ​​تا کم (0.62-0.11) برآورد شد. کمترین میزان وراثت پذیری عمومی (0.72 و 0.66 به ترتیب در شرایط نرمال و تنش شوری) و وراثت پذیری خصوصی (0.13 و 0.11 به ترتیب در شرایط نرمال و تنش شوری) مربوط به عملکرد دانه بود. در هر دو شرایط، مقدار واریانس غالبیت بیشتر از واریانس افزایشی برای اکثر صفات مورد مطالعه بود. میانگین درجه غالبیت برای همه صفات در هر دو شرایط بیشتر از یک بود که نشان دهنده وجود عمل فوق غالبیت ژنی در کنترل صفات مورد بررسی بود. این تحقیق ضرورت بهره برداری از اثرات ژنی غالبیت در برنامه های اصلاحی گندم تحت تنش شوری را نشان می دهد.