به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « درجه غالبیت » در نشریات گروه « زراعت »

تکرار جستجوی کلیدواژه « درجه غالبیت » در نشریات گروه « کشاورزی »
  • سعید باقری کیا*، حبیب الله سوقی، منوچهر خدارحمی

    به منظور تجزیه ژنتیکی عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک گندم نان هشت رقم گندم نان شامل استار، تیرگان، احسان، شیرودی، بم، تجن، یانگ و اکبری در یک بلوک تلاقی کشت شدند و تلاقی های مستقیم بین هشت رقم مذکور به منظور تولید نسل F1 انجام شد. نتاج حاصل از تلاقی به همراه والدین آن ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان تحت دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی دوره زایشی در سال زراعی 1400-1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند. اعمال تنش خشکی انتهایی در مرحله ظهور کامل سنبله (زادوکس 60) انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات در دو محیط عادی و تنش خشکی دوره زایشی نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ×محیط برای صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و وزن صد دانه معنی دار بود. بیشترین مقادیر ترکیب پذیری عمومی در صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و وزن صد دانه در هر دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی مربوط به رقم تیرگان بود. حداکثر ترکیب پذیری خصوصی عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل مربوط به تلاقی تجن×اکبری بود. تحت شرایط تنش خشکی تلاقی بم×اکبری در صفت عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه حداکثر ترکیب پذیری خصوصی را داشت از طرفی در صفات وزن صد دانه، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله نیز ترکیب پذیری خصوصی بالایی داشت و به عنوان تلاقی مطلوب تحت تنش خشکی شناخته شد. به طور کلی در صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و وزن صد دانه وراثت پذیری خصوصی در شرایط تنش کمتر از شرایط آبیاری کامل بود. نتایج این پژوهش نشان داد که در هر دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی می توان بهبود ژنتیکی صفات ارتفاع بوته و طول پدانکل را در نسل های مقدماتی نتاج این تلاقی ها انجام داد، در حالی که در سایر صفات بایستی انجام گزینش تا نسل های پیشرفته ادامه یابد.

    کلید واژگان: اثر افزایشی, ترکیب پذیری, تلاقی دای آلل, درجه غالبیت, وراثت پذیری}
    Saeed Bagherikia *, Habiballah Soughi, Manoochehr Khodarahmi
    Introduction

    Wheat performance is always affected by climate change and environmental stresses such as drought stress. Development of high-yielding cultivars requires genetic diversity. Awareness about heritability of traits can be helpful in determining the appropriate breeding strategy for any environmental conditions. By progeny trial after a diallel crossing, the function of genes and inheritance of quantitative traits can be estimated. This increases the ability to select parental lines, to participate in crosses, and determines the management of generations in the segregating populations.

    Materials and methods

    In order to understand the genetic structure of grain yield and some morphological traits of bread wheat under normal and drought stress conditions, eight bread wheat cultivars including Star; Tirgan; Ehsan; Shirodi; Bam; Tajan, Yang and Akbari were planted in the crossing block and direct crosses were performed among the eight cultivars to produce F1 generation. This research carries out in Gorgan agricultural research station in 2020-2021 cropping season, under normal and drought stress conditions. The progenies of the crosses with their parents were evaluated based on a randomized complete block design (RCBD) with three replications. Imposing stress by terminating irrigation was initiated at the Zadoks 60 (full heading emergence) stage.

    Results and discussion

    Combined analysis of variance under normal and drought stress conditions showed that the simple effects of genotype and environment were statistically significant in all traits. Also, the interaction effects of genotype×environment was statistically significant for grain yield, biological yield and 100-kernel weight. In fact, for these traits the response of genotypes was different under normal and stress conditions. Analysis of variance of Griffing's diallel method showed a statistically significant difference between genotypes in all studied traits. Therefore, among the progenies of the crosses it is possible to select superior genotypes. In biological yield and grain yield under both normal and drought stress conditions, Tirgan cultivar had the highest general combining ability, while Star cultivar showed the lowest general combining ability. Tirgan cultivar can be used to increase grain yield and biological yield under both conditions. In plant height, peduncle length and harvest index, Tajan×Yang, Ehsan×Shirodi and Bam×Yang crosses had the maximum specific combining ability, respectively. In other traits, in each condition, an individual cross had the highest specific combining ability. Under normal conditions, Tajan×Akbari cross had the highest specific combining ability in grain yield. Under drought stress conditions, Bam×Akbari cross had the highest specific combining ability in biological yield and grain yield, it simultaneously had a high specific combinability in 100-grain weight, harvest index and number of grains per spike. Therefore, Bam×Akbari cross was determined as the best cross in genetic improvement of desirable agronomic traits with high specific combining ability in yield and yield components, under drought stress conditions. The ratio of additive variance from genetic variance for plant height and peduncle length was greater than dominance variance. Subsequently, the highest narrow-sense heritability in both normal and drought stress conditions was related to plant height and peduncle length. In both normal and drought stress conditions, the highest degree of dominance was related to harvest index traits and number of grains per spike, respectively. Therefore, in these traits the lowest narrow-sense heritability, the lowest Baker's genetic ratio and the highest ratio of dominance variance from genetic variance were observed in both normal and drought stress conditions. In grain yield, a high ratio of dominance variance from genetic variance was assigned under normal (84%) and drought stress (88%) conditions, hence low narrow-sense heritability was observed under normal (8%) and drought stress (5%) conditions. In general, in grain yield, biological yield and 100-kernel weight, narrow-sense heritability was lower under drought stress conditions, compared to normal conditions, which indicates a greater ratio of non-additive effects under drought stress conditions.

    Conclusion

    The results of this study showed that under both conditions, Tirgan cultivar had the highest general combining ability in grain yield and biological yield. Tajan×Akbari and Bam×Akbari crosses were determined as the best cross in genetic improvement of desirable agronomic traits with high specific combining ability in yield and yield components, under normal and drought stress conditions, respectively. In grain yield, biological yield and 100-kernel weight, narrow-sense heritability was lower under drought stress conditions, compared to normal conditions. Based our results under both conditions in the progenies of the crosses, genetic improvement can be done in plant height and peduncle length in the initial generations, but for other traits including grain yield and its components, selection should be postponed to more advanced generations.

    Keywords: Additive effect, Combinability, Diallel cross, Degree of dominance, Heritability}
  • مهری عباس زاده، محمد مقدم*، مجید نوروزی، علی بنده حق
    وراثت چند صفت فیزیولوژیکی و زراعی در 92 لاین F4 حاصل از تلاقی دو رقم گندم (ارگ ​​و مغان 3، به ترتیب متحمل و حساس به شوری) در گلخانه تحت شرایط نرمال و تنش شوری با استفاده از سیستم هیدروپونیک در سال 1397 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار انجام شد. دو سطح شوری (نرمال و کاربرد 150 میلی مولار نمک طعام در مرحله سه برگی) در کرت های اصلی و لاین ها در کرت های فرعی قرار داده شدند. تجزیه واریانس تفاوت معنی داری را بین لاین ها برای همه صفات مورد بررسی، به جز نسبت +K+/Na، نشان داد. اثر متقابل لاین × شوری برای اکثر صفات از جمله عملکرد دانه معنی دار بود. تنش شوری سبب افزایش معنی دار میزان دمای برگ، نشت الکترولیت، وزن هزار دانه و محتوای +Na  و کاهش معنی دار سایر صفات شد. تفکیک متجاوز برای برخی صفات در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری مشاهده شد. در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری، وراثت پذیری عمومی و خصوصی صفات مورد مطالعه به ترتیب بالا (0.72 - 0.99) و متوسط ​​تا کم (0.62-0.11) برآورد شد. کمترین میزان وراثت پذیری عمومی (0.72 و 0.66 به ترتیب در شرایط نرمال و تنش شوری) و وراثت پذیری خصوصی (0.13 و 0.11 به ترتیب در شرایط نرمال و تنش شوری) مربوط به عملکرد دانه بود. در هر دو شرایط، مقدار واریانس غالبیت بیشتر از واریانس افزایشی برای اکثر صفات مورد مطالعه بود. میانگین درجه غالبیت برای همه صفات در هر دو شرایط بیشتر از یک بود که نشان دهنده وجود عمل فوق غالبیت ژنی در کنترل صفات مورد بررسی بود. این تحقیق ضرورت بهره برداری از اثرات ژنی غالبیت در برنامه های اصلاحی گندم تحت تنش شوری را نشان می دهد.
    کلید واژگان: درجه غالبیت, واریانس ژنتیکی افزایشی, واریانس ژنتیکی غالبیت, وراثت پذیری خصوصی, وراثت پذیری عمومی}
    Mehri Abbaszadeh, Mohammad Moghaddam *, Majid Norouzi, Ali Bandehhagh
    Inheritance of several physiological and agronomic traits in 92 F4 lines derived from the cross between two wheat (Triticum aestivum L.) cultivars (Arg and Moghan3, tolerant and sensitive to salinity, respectively) was studied in a greenhouse at normal and salinity stress conditions using a hydroponic system in 2018. The experiment was carried out as a split-plot design based on randomized complete blocks with two replications. The two salinity levels (control and application of 150 mM NaCl at the three-leaf stage) were arranged in the main plots and the lines in the subplots. Analysis of variance showed significant differences among lines for all of the investigated characteristics, except the K+/Na+ ratio. The line × salinity interaction was significant for the majority of the traits including grain yield. Salinity stress increased leaf temperature, electrolyte leakage, 1000-grain weight, and Na+ content, and decreased other traits significantly. Transgressive segregation was detected for some traits at both normal and salinity stress conditions. At both normal and salinity stress conditions, broad-sense and narrow-sense heritability for the studied traits were estimated high (0.72 to 0.99) and moderate to low (0.11-0.62), respectively. The lowest broad-sense (0.72 and 0.66 at normal and salinity-stress conditions, respectively) and narrow-sense heritability (0.13 and 0.11 at normal and salinity-stress conditions, respectively) belonged to the grain yield. At both conditions, the magnitude of dominance genetic variance was higher than the additive genetic variance for the majority of the traits investigated. The average degree of dominance for all traits at both conditions was greater than one, which showed the existence of over-dominance gene action in controlling these traits. This research highlights the necessity of exploiting dominance gene effects in breeding programs of wheat at salinity stress conditions.
    Keywords: Additive genetic variance, Broad-sense heritability, Degree of dominance, Dominance genetic variance, Narrow-sense heritability}
  • حبیب الله سوقی*، سعید باقری کیا، منوچهر خدارحمی

     مقدمه و هدف:

     گندم یکی از مهمترین گیاهان زراعی جهان است که نقش اساسی در تامین امنیت غذایی ایفا می کند. در برنامه های اصلاحی گندم گزینش ژنوتیپ هایی با صفات مطلوب زراعی و پتانسیل بالای عملکرد، همواره اهداف به نژادگران گیاهی بوده است. افزایش کارایی گزینش برای عملکرد دانه وابسته به شناخت ژنتیکی از صفات مورفولوژیک و تاثیر این صفات بر عملکرد دانه است.

    مواد و روش ها

    به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی و قابلیت ترکیب پذیری های عمومی و خصوصی، شش رقم گندم نان شامل فلات، تجن، بولانی، احسان، مروارید و کتبیرد در یک بلوک تلاقی کشت شدند و تلاقی های مستقیم و معکوس بین شش رقم مذکور به منظور تولید نسل F1 انجام شد. نتاج حاصل از تلاقی به همراه والدین آن ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان در سال زراعی 1400-1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند.

    یافته ها

    تجزیه واریانس به روش گریفینگ، تفاوت معنی دار آماری بین ژنوتیپ ها در تمام صفات مورد بررسی نشان داد. میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی در اکثریت صفات از نظر آماری معنی دار بود. اثرات معکوس، مادری و غیر مادری برای صفات تعداد روز تا ظهور سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. در صفات عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، رقم احسان بیشترین قابلیت ترکیب پذیری عمومی را داشت و به عنوان والد مناسب برای بهبود ژنتیکی این صفات شناخته شد. دورگ مستقیم کتبیرد×بولانی بالاترین قابلیت ترکیب پذیری خصوصی را در صفات ارتفاع بوته، طول پدانکل، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت داشت و به عنوان بهترین دورگ در بهبود ژنتیکی صفات زراعی مطلوب با توجه قابلیت ترکیب پذیری خصوصی بالا در عملکرد و اجزای عملکرد تعیین شد. سهم واریانس افزایشی از واریانس ژنتیکی برای صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله و طول پدانکل بیشتر از واریانس غالبیت بود. بیشترین درجه غالبیت به ترتیب مربوط به صفات تعداد سنبلچه در سنبله، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بود.

    نتیجه گیری

    نتایج این پژوهش نشان داد که در نتاج تلاقی ها می توان نسبت به بهبود ژنتیکی صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله و طول پدانکل در نسل های مقدماتی اقدام نمود، اما برای سایر صفات شامل عملکرد دانه و اجزای آن بایستی عمل گزینش به نسل های پیشرفته تر موکول گردد.

    کلید واژگان: اثر افزایشی, ترکیب پذیری, درجه غالبیت, عملکرد دانه, وراثت پذیری}
    Habiballah Soughi*, Saeed Bagherikia, Manoochehr Khodarahmi
    Introduction and Objective

    Wheat is one of the most important crops in the world that plays a key role in ensuring food security. In wheat breeding programs, selection of genotypes with desirable agronomic traits and high yield potential have always been the goal of plant breeders. Increasing the selection efficiency for grain yield depends on genetic knowledge from morphological traits and the effect of these traits on grain yield.

    Material and Methods

    In order to estimate genetic parameters and general and specific combining abilities, six bread wheat cultivars including Falat, Tajan, Bolani, Ehsan, Morvarid and Catbird were planted in a crossing block and direct and reciprocal crosses were performed among the six cultivars to produce F1 generation. The progenies of the crosses with their parents were evaluated based on randomized complete block design (RCBD) with three replications in Gorgan agricultural research station in 2020-2021 cropping season.

    Results

    Analysis of variance of Griffing's diallel method showed a statistically significant difference between genotypes in all studied traits. Mean squares of general and specific combining abilities were statistically significant in most traits. Reciprocal, maternal and non-maternal effects were significant for the number of days to heading, grain yield, and biological yield. In grain yield and biological yield, Ehsan cultivar had the highest general combining ability and was identified as a suitable parent for the genetic improvement of these traits. The Catbird×Bolani hybrid had the highest specific combining ability in plant height, peduncle length, biological yield, grain yield and harvest index, it was determined as the best hybrid in genetic improvement of desirable agronomic traits with high specific combining ability in yield and yield components. The ratio of additive variance from genetic variance for plant height, number of days to heading and peduncle length was greater than dominance variance. The highest degree of dominance was related to the number of spikelets per spike, 100-seed weight, grain yield and biological yield, respectively.

    Conclusion

    The results of this study showed that in the progenies of the crosses, genetic improvement can be done in plant height, number of days to heading and peduncle length in the initial generations, but for other traits including grain yield and its components, selection should be postponed to more advanced generations.

    Keywords: Additive effect, Combinability, Degree of dominance, Grain yield, Heritability}
  • سعید باقری کیا*، حبیب الله سوقی، منوچهر خدارحمی
    مقدمه و هدف

    با آزمون نتاج حاصل از تلاقی های دای آلل می توان عمل ژن ها و توارث صفات کمی را برآورد نمود این کار باعث افزایش توانایی گزینش لاین های والدی جهت شرکت در تلاقی ها می شود و نحوه مدیریت نسل ها در جمعیت های در حال تفرق تعیین می کند.

    مواد و روش ها

    به منظور شناخت ساختار ژنتیکی عملکرد دانه و اجزای عملکرد، هفت رقم گندم نان شامل بولانی، فلات، مهرگان، معراج، کلاته، فرونتانا و MV17 در یک بلوک تلاقی کشت شدند و تلاقی های مستقیم بین هفت رقم مذکور به منظور تولید نسل F1 انجام شد. نتاج حاصل تلاقی به همراه والدین آن ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان در سال زراعی 1400-1399 بررسی شدند.

    یافته ها

    نتایج این آزمایش نشان داد که اختلاف ژنوتیپ ها در همه صفات مورد بررسی معنی دار بود. برآورد پارامترهای ژنتیکی با استفاده از روش هیمن نشان داد که مقادیر واریانس غالبیت در صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن صد دانه، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله و طول پدانکل به طور قابل توجهی بیشتر از واریانس افزایشی بود. در صفات ارتفاع بوته و تعداد روز تا گلدهی هم مقادیر واریانس غالبیت واریانس افزایشی اختلاف چندانی نداشتند. در صفات عملکرد بیولوژیک، وزن صد دانه و روز تا گلدهی نسبت آلل های غالب بیشتر از آلل های مغلوب بود در حالی که در سایر صفات نسبت آلل های غالب و مغلوب برابر بود. وراثت پذیری عمومی بالای عملکرد دانه (89 درصد)، عملکرد بیولوژیک (93 درصد) و وزن دانه در سنبله (74 درصد) و وراثت پذیری خصوصی پایین آن ها (به ترتیب 10، 10 و 13 درصد) نشان دهنده سهم بیشتر اثر غالبیت در کنترل این صفات بود. نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی نشان داد که صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و وزن صد دانه تحت کنترل عمل فوق غالبیت ژن ها و صفات تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل و ارتفاع بوته تحت کنترل عمل غالبیت ناقص ژن ها بودند. پراکنش والدها در اطراف خط رگرسیون نشان داد که ارقام فلات و مهرگان حامل بیشترین ژن های غالب و ارقام MV17 و فرونتانا حامل بیشترین ژن های مغلوب در کنترل صفات عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بودند.

    نتیجه گیری

    نتایج این پژوهش نشان داد با توجه به سهم بیشتر اثرات غیر افزایشی ژن ها در صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد بهتر است گزینش در بین نتاج حاصل از این تلاقی ها به نسل های پیشرفته تر موکول گردد؛ در حالی که می توان نسبت به بهبود ژنتیکی صفات ارتفاع بوته و تعداد روز تا گلدهی در نسل های مقدماتی اقدام کرد.

    کلید واژگان: تلاقی, درجه غالبیت, رگرسیون, عمل ژن, کوواریانس}
    Saeed Bagherikia*, Habiballah Soughi, Manouchehr Khodarahmi
    Introduction and Objective

    By progeny trial after a diallel crossing, the function of genes and inheritance of quantitative traits can be estimated. This increases the ability to select parental lines, to participate in crosses, and determines the management of generations in the segregating populations.

    Material and Methods

    In order to understand the genetic structure of grain yield and yield components, seven bread wheat cultivars including Bolani, Falat, Mehrgan, Meraj, Kalateh, Frontana and MV17 were planted in the crossing block and direct crosses were performed among the seven cultivars to produce F1 generation. The progenies of the crosses with their parents were evaluated based on a randomized complete block design (RCBD) with three replications in Gorgan agricultural research station in 2020-2021 cropping season.

    Results

    The results of this experiment showed a significant difference among the genotyps in all the studied traits. Estimation of genetic parameters using Heiman's method showed that the values of dominance variance were significantly greater than the additive variance in grain yield, biological yield, 100-kernel weight, number of grains per spike, grain weight per spike and peduncle length. There was a small difference between the values of dominance and additive variance in the plant height and days to anthesis. In biological yield, 100-kernel weight and days to anthesis, the proportion of dominant alleles and was greater than the recessive alleles in parents, while the proportion of dominant and recessive alleles was equal in the other traits. High broad-sense heritability in grain yield (89%) and biological yield (93%) and grain weight per spike (74%) and their low narrow-sense heritability (10%, 10% and 13, respectively) showed a greater share of the dominance effect in controlling these traits. The results of graphical analysis showed that grain yield, biological yield and 100-kernel weight were controlled with dominance gene action and number of grains per spike, peduncle length and plant height were controlled with incomplete dominance gene action. The distribution of parents around the regression line showed that Falat and Mehregan cultivars carried the most dominant genes and MV17 and Frontana cultivars carried the most recessive genes in controlling grain yield and biological yield.

    Conclusion

    The results of this study indicated that due to the greater share of non-additive effects of genes in grain yield, biological yield and yield components, it is better to select among the progenies of the crosses be postponed to more advanced generations. While, genetic improvement in plant height and days to anthesis can be achieved in the early generations.

    Keywords: Covariance, Cross, Degree of dominance, Gene action, Regression}
  • داود صادق زاده اهری، پیمان شریفی *، رحمت الله کریمی زاده، محتشم محمدی
    تعداد شش ژنوتیپ گندم دوروم دیم (چهل دانه، گردیش، زردک، Syrian-1، Waha و Knd1149//68/ward) و نسل اول حاصل از تلاقی دای آلل کامل آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده وجود تفاوت های ژنتیکی بین ژنوتیپ ها بود. اثر ترکیب پذیری عمومی برای تمام صفات مورد مطالعه به جز وزن صد دانه معنی دار بود. اثر ترکیب پذیری خصوصی، اثرات معکوس و غیر مادری برای صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه و مساحت برگ پرچم معنی دار بود. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، وزن صد دانه و مساحت برگ پرچم از وراثت پذیری پایینی برخوردار بود و اثرات غیر افزایشی ژن ها در کنترل آنها سهم بیشتری داشت. تلاقی Waha × Knd1149//68/ward با میزان بالایی از عملکرد دانه و همچنین ترکیب پذیری عمومی بالا برای عملکرد دانه به عنوان یک تلاقی مناسب برای استفاده از هتروزیس تشخیص داده شد. همچنین تلاقی مذکور از نظر صفاتی مانند وزن صد دانه، تعداد دانه در سنبله و طول سنبله هم نسبت به والدین خود ارجحیت داشت. رقم گردیش با دارا بودن قدرت ترکیب پذیری عمومی مثبت و معنی دار برای تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه و مساحت برگ پرچم می تواند در برنامه های اصلاحی به عنوان والدین تلاقی جهت نیل به لاین هایی با عملکرد و اجزای عملکرد بالا مورد استفاده قرار گیرد. به دلیل سهم بیشتر اثرات افزایشی ژن ها در کنترل ژنتیکی تعداد سنبلچه در بوته و طول سنبله، انتخاب مستقیم برای بهبود آنها توصیه می شود، در حالی که برای سایر صفات بایستی گزینش تا نسل های پیشرفته به تعویق افتد.
    کلید واژگان: درجه غالبیت, تجزیه دای آلل, ترکیب پذیری خصوصی, ترکیب پذیری عمومی, گندم دوروم}
    Davoud Sadeghzadeh-Ahari Dr, Peyman Sharifi Dr *, Rahmatallah Karimizadeh Dr, Mohtasham Mohammadi Dr
    Six rainfed durum wheat genotypes (Chehel daneh, Gerdish, Zardak, Syrian-1, Waha and Knd1149//68/ward) and their complete diallel progenies of F1 generation were evaluted in a randomized complete block design with two replications. Analysis of variance indicated genetic differences among genotypes. General combining ability (GCA) was significant for all of the studied traits except hundred grain weight (HGW). Specific combining ability (SCA), reciprocal and non-maternal effects were significant for grain yield (GY), HGW and flag leaf area (FLA). The results indicated low values of narrowsense heritability and superiority of dominance effect for plant height (PH), GS, GY, HKW and FLA. The cross of Waha × Knd1149//68/ward with high value of GY and GCA for this trait can be used as a suitable cross for use of heterosis. This cross was also superior to their parents according HGW, NGS and SL. Gerdish can be used as a suitable parent for breeding programs to receive lines with high yield and yield components according to positive and significant GCA for number of spikelets per spike, SL, NGS, GY and FLA. According to predominance of additive effects in genetic control of number of spikelets per spike and spike length, selection can be useful for improvement of these traits, while selection was not applicable in primary generations and should be delayed for the other traits untill advanced generations.
    Keywords: Dominant Degree, Diallel, General combining ability, Specific combining ability, Wheat}
  • محتشم محمدی، پیمان شریفی*، رحمت الله کریمی زاده، مظفر روستایی
    به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکیبرخیصفات مورفوفیزلوژیک در گندم نان،شش ژنوتیپگندم و بذرهای حاصل از تلاقی دای آلل یک طرفهآن ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران ارزیابی شدند. بررسی ضریب رگرسیون نشان داد که فرضیات مدل افزایشی- غالبیت برای صفات تعداد روز تا ظهور سنبله و رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول خروج سنبله از برگ پرچم و وزن هزار دانه وجود نداشت. هر دو اثر افزایشی و غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی صفات قدرت رشد گیاهچه، طول دوره پر شدن دانه، محتوی کلروفیل، دمای کانوپی، طول دانه و عملکرد دانهنقش داشتند، اما سهم اثر غیرافزایشی نسبت به جزء افزایشی ارجحیت داشت. متوسط درجه غالبیت ژن ها برای اینصفات به ترتیب برابر با 02/1، 05/1، 32/1، 41/1، 39/1 و 62/1 بود که عمل فوق غالبیت ژن ها را در کنترل این صفات نشان می دهد. نتایج حاصل از تحلیل گرافیکی هیمن نشان داد که افزایش قدرت رشد گیاهچه، عملکرد دانه، طول دانه و دمای کانوپی، به وسیله آلل های مغلوب و افزایش محتوی کلروفیلتوسط آلل های غالب کنترل می شود. نقش عمل غیرافزایشی و فوق غالبیت ژن ها در کنترل عملکرد دانه، نشان دهنده امکان استفاده از پدیده هتروزیس در اصلاح این صفت مهم در ارقام جدید گندم می باشد. تلاقی هایDAMARA-6 ICW99-0427-8AP-0AP-0AP-3AP-0AP× کوهدشت وPASTOR/2*SITTA//PBW343*2/KUKUNA× کوهدشت، با توجه به برخورداری از هتروزیس بالا و نیزبیشترین میزان عملکرد دانه در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه در این تحقیق،جهت استفاده از پدیده هتروزیسدر برنامه های اصلاح عملکرد دانه در گندم پیشنهاد می شوند.
    کلید واژگان: تحلیل گرافیکی هیمن, درجه غالبیت, وراثت پذیری}
    Mohtasham Mohammadi, Peyman Sharifi *, Rahmatallah Karimizadeh, Mozafar Rostaei
    To assessthe genetic parameters of morpho-physiological traits in wheat, six bread wheat genotypes and their partial diallel progenies were evaluated in a randomized complete block design with three replications at GachsaranAgricultural Research Station, Gachsaran, Iran,in 2013-14 cropping season. Regression coefficient indicated there were not the assumptions of additive-dominance model for number of days to flowering and maturity, plant height, spike length, 1000-grain weight and extrusion length of spike from flag leaf. Both dditive and non-additive gene effects played an important role in controlling the seedlinggrowth vigor, grain-filling period, chlorophyll content, canopy temperature, grain length and grain yield, but the role of non-additive was superior the additivegene effects. The average degree of dominance were 1.02, 1.05, 1.32, 1.41, 1.39 and 1.62 for above mentioned traits, respectively, which showed the role of over-dominance gene action in their controles. The results of Hayman’s graphical analysis indicated that increasingseedling growth vigor, grain yield, grain length and canopy temperature by recessive alleles and chlorophyll content by dominant alleles were controlled. The role of non-additive and over-dominance gene action in controlling grain yield showed the possibility of using the heterosis to improve this important trait in new wheat varieties. The hybridsKouhdasht × (DAMARA-6 ICW99-0427-8AP-0AP-0AP-3AP-0AP) and Kouhdasht × (PASTOR/2*SITTA// PBW343*2/KUKUNA) due to the high heterosis and also the highest grain yield among the all studied genotypes in this research,it is recommended to use heterosis phenomenon for increasing grain yield in wheat breeding programs.
    Keywords: Degree of dominance, Hayman's graphical analysis, Heritability}
  • راضیه عطاءالهی، روح الله عبدالشاهی*، علی اکبر مقصودی مود
    در این پژوهش ژنتیک صفات وابسته به تحمل خشکی شامل لوله ای شدن برگ ها، ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد کل پنجه ها، طول و عرض برگ پرچم با استفاده از یک تلاقی دی آلل 9×9 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. لوله ای شدن برگ ها یکی از راهکارهای مهم گندم در تحمل تنش خشکی است. نسبت بیکر (25/0) و وراثت پذیری خصوصی (20/0) پایین این صفت نشان دهنده نقش پررنگ آثار غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی این صفت است. این نتایج نشان می دهدبرای به نژادی این صفت گزینش در نسل های تفکیک نمی تواند مفید باشد و روش هایی مانند بالک، بالک تک بذر و هاپلوئید های مضاعف شده توصیه می گردد. از طرف دیگر، عرض برگ پرچم، طول پدانکل و ارتفاع بوته وراثت پذیری خصوصی (به ترتیب 65/0، 56/0 و 51/0) و نسبت بیکر بالایی (به ترتیب 67/0، 65/0 و 46/0) داشتند. با توجه به این نتایج، روش های شجره ای و تلاقی برگشتی برای به نژادی این صفات مناسب است. صفات تعداد کل پنجه ها (22%)، طول پدانکل (19%)، عرض برگ پرچم (15%) و ارتفاع بوته (14%) بیشترین پاسخ به گزینش را به خود اختصاص دادند. دلیل این امر تنوع فنوتیپی بالا و یا وراثت پذیری خصوصی بالای این صفات است.
    کلید واژگان: پاسخ به گزینش, تنش خشکی, درجه غالبیت, عمل ژن, لوله ای شدن برگ ها}
    R. Ataollahi, R. Abdolshahi *, A.A. Magsoudi Mood
    Wheat production has been challenging with drought stress in the most parts of Iran. In drought prone environments, the first strategy is breeding for higher grain yield. Grain yield is strongly affect with genotype by environment interaction, whereas this interaction is comparatively small for the secondary traits.In this research, genetic control of drought related secondary traits such as leaf-rolling were evaluated using 9×9 diallel analysis in a randomized complete block design with three replications in Shahid Bahonar University of Kerman research field. Low Baker ratio (0.25) and narrow sense heritability (0.20) showed the central role of non-additive effects on genetic control of leaf-rolling. Hence, bulk, single seed decent, and double haploid procedures are proposedfor breeding this trait. Moreover, flag leaf length, peduncle length and plant height had high narrow sense heritability (0.65, 0.56 and 0.51, respectively) and Baker ratio (0.67, 0.65 and 0.46, respectively). These results showed that pedigree and back cross methods are appropriate for breeding these traits. Total tiller number (22%), peduncle length (19%), flag leaf width (15%) and plant height (14%) had the highest response to selection. This is because of either high phenotypic variability or narrow sense heritability of these traits.
    Keywords: Degree of dominance, drought stress, Gene action, Leaf rolling, Response to selection}
  • ولی الله رامئه
    به منظور برآورد قابلیت توارث و میزان ترکیب پذیری اجزای عملکرد، عملکرد دانه و صفات مرتبط، تلاقی های دای آلل یک طرفه هشت لاین کلزا شامل L41، Zafar، L56، L31، L22، LF2، L420 و L401 به همراه والدها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه دای آلل حاکی از معنی دار بودن میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی (GCA) برای تمامی صفات و ترکیب پذیری خصوصی (SCA) برای تمامی صفات به جزء وزن هزار دانه بود که نشان دهنده اهمیت اثر افزایشی و غیر فزایشی ژن ها در کنترل این صفات بود. برآورد قابلیت توارث خصوصی نسبتا بالا برای صفات طول خورجین (50/0)، وزن هزاردانه (69/0)، عملکرد دانه (63/0) و شاخص برداشت (53/0) حاکی از اهمیت بیشتر اثر افزایشی ژن ها در کنترل این صفات بود. والدهای L41، Zafar و L22 با ترکیب پذیری مثبت و معنی دار برای عملکرد دانه در زمره ژنوتیپ های برتر قرار داشتند. دورگ های با ترکیب پذیری خصوصی مثبت و معنی دار برای عملکرد دانه دارای حداقل یک والد با ترکیب پذیری مثبت و معنی دار برای این صفت بودند. در این بررسی دورگ های L41×L22، L41×LF2،Zafar × L22 و Zafar × L420 به ترتیب با عملکرد دانه 7/3421، 3400، 1/3348 و 3/3311 کیلوگرم در هکتار به عنوان ژنوتیپ های برتر شناسائی شدند.
    کلید واژگان: کلزا, اثر افزایشی ژن ها, دای آلل, درجه غالبیت, قابلیت توارث}
    V. Rameeh
    To estimate the narrow-sense heritability and combining ability of seed yield and yield components, half diallel crosses of eight oil seed rape lines L41, Zafar, L56, L31, L22, LF2, L420 and L401 along with their parents were evaluated based on randomized complete block design with three replications. The results of diallel analysis revealed significant mean squares for general and specific combining abilities (GCA and SCA) in all traits except 1000-seed weight, indicating the importance of additive and non additive genetic effects for these traits. Estimation of high narrow-sense heritability for pods length (0.50), 1000-seed weight (0.69), seed yield (0.63) and harvest index (0.53) indicated the prime importance of additive genetic effects for these traits. Parents L41, Zafar and L22 with significant positive GCA effects for seed yield were determined as superior parents. The crosses with significant positive SCA effects for seed yield had at least one parent with significant positive GCA effects for this trait. The crosses L41× L22, L41×LF2, Zafar×L22 and Zafar×L420 with seed yield of 3421.7, 3400, 3348.1 and 3311.3 kgha-1, respectively were superior combinations.
    Keywords: Oilseed rape, additive genetic effects, diallel, degree of dominance, heritability}
  • داوود حسن پناه *

    به منظور ایجاد تنوع ژنتیکی و استفاده از آنها در برنامه های اصلاحی، تعداد 105 هیبرید انتخابی در طی چهار سال (89-1386) با ارقام آگریا، ساوالان، بورن، کنبک و کایزر به عنوان والدین هیبریدها در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل براساس طرح آماری آگمنت در سال زراعی 90-1389 کشت گردیدند. عملکرد غده قابل فروش در والدین هیبریدها 52-42 تن در هکتار و در هیبریدها 138.8-10.4 تن در هکتار برآورد شد. عملکرد غده قابل فروش هیبریدها دارای 23.81 درصد فوق غالبیت، 52.38 درصد غالبیت ناقص، 13.33 درصد کاهش غالبیت و 10.48 درصد غالبیت سرگردان بودند. حدود 24 درصد هیبریدها عملکرد غده قابل فروش بیشتری نسبت به والدین داشتند. میزان هتروزیس برای عملکرد غده قابل فروش 58 درصد به دست آمد. پس از بررسی نتایج از لحاظ عملکرد غده قابل فروش، یکنواختی غده، سطحی بودن عمق چشم، کوتاه بودن استولون، رنگ پوست و گوشت زرد، میزان هتروزیس و درجه غالبیت، تعداد 28 هیبرید انتخاب شدند. از هیبریدهای انتخابی، تعداد 14 هیبرید به تلاقی ساوالان♀ × کایزر♂ (021، 022، 023، 025، 026، 049، 057، 081، 087، 088، 095، 098، 0104 و 0105)، چهار هیبرید به تلاقی آگریا♀ × ساوالان♂ (0500، 0502، 0503 و 0508) و پنج هیبرید به تلاقی آگریا♀ × کایزر♂ (0611، 0613، 0616، 0618 و 0623) با گروه رسیدگی زودرس تا متوسط زودرس؛ تعداد یک هیبرید به تلاقی ساوالان♀ × بورن♂ (0205)، تعداد دو هیبرید به تلاقی کایزر♀ × ساوالان♂ (0300 و 0303) و تعداد دو هیبرید به تلاقی کنبک♀ × کایزر♂ (0401 و 0403) با گروه رسیدگی متوسط دیررس تعلق داشتند.

    کلید واژگان: جمعیت اصلاحی, درجه غالبیت, هتروزیس, هیبرید, Solanum tuberosum}
    D. Hassanpanah *

    To create genetic variations in potato during four years of study (2007-11) and use than in breeding programs, some 105 hybrids were selected from cresses of Agria, Savalan, Boren, Kennebek and Ceaser cultivars as hybrids parents, and planted in augmented design at the Agricultural and Natural Resources Research Station of Ardabil during 2010-2011. The marketable tuber yields produced by the parents and hybrids were 42-52 t.ha-1 and 10.4-138.8 t.ha-1, respectively. The marketable tuber yields of hybrids exhibited 23.81% over dominance, 52.38% incomplete dominance, 13.33% reduction dominance and 10.48% interval dominance. Almost 24% of all hybrids selected produced higher marketable tuber yield than their parents. Heterosis for marketable tuber yield was found to be 58%. Based on the traits considered like marketable tuber yield, tuber uniformity, shallow eye depth, short stolon and yellow flesh and skin color, heterosis and dominancedegrees some 28 hybrids were selected. Among hybrids selected, 14 belonged to ♂Ceaser × ♀Savalan cross (021, 022, 023, 025, 026, 049, 057, 081, 087, 088, 095, 098, 0104 and 0105), four to ♂Savalan × ♀Agria cross (0500, 0502, 0503 0508), five to ♂Ceaser × ♀Agria cross (0611, 0613, 0616, 0618 and 0623) with early to mid-early maturity group, one to ♂Boren × ♀Savalan cross (0205), two to ♂Savalan × ♀Ceaser cross (0300 and 0303) and two to ♂Ceaser × ♀Kennebek cross (0401 and 0403) with mid-late maturity group.

    Keywords: Breeding population, Dominance degree, Heterosis, Hybrid, Solanum tuberosum}
  • حسن بیات، سید حسین نعمتی، عبدالرضا باقری، علی تهرانی فر، مرجان ساعی
    به منظور بررسی هتروزیس و ترکیب پذیری لاین های اینبرد اطلسی برای صفات زینتی، تلاقی های مستقیم و متقابل بین چهار والد اطلسی با اسامی L5 (P1)، L8 (P2)، L11 (P3) و L17 (P4) انجام و در سال دوم هیبرید های F1 حاصل به همراه والدین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. صفات ارتفاع بوته تا اولین گل، تعداد گل روی بوته، تعداد روز تا گلدهی، قطر گل، قطر لوله گل، طول لوله گل، طول جام گل، ماندگاری گل روی بوته و عطر گل اندازه گیری شدند. معنی دار شدن اثر ترکیب پذیری عمومی (GCA) و خصوصی (SCA) نقش توام ژن های با اثر افزایشی و غیر افزایشی را در کنترل اکثر صفات نشان داد. با این وجود، معنی دار نبودن نسبت GCA/SCA و درجه غالبیت بیشتر از یک، نشان داد که نقش اثر فوق غالبیت از اثر افزایشی در کنترل صفات بیشتر است. برای صفت قطر گل، لاین P2 و تلاقی P1 × P2 به ترتیب دارای بیشترین مقادیرGCA و SCA بودند. اثر سیتوپلاسمی (RCA) در تمام صفات مورد بررسی به غیر از ماندگاری گل روی بوته و طول گل معنی دار بود. بیشترین هتروزیس نسبت به میانگین والدین و والد برتر برای صفات تعداد گل روی بوته و قطر گل از تلاقی های P1 × P3 و P2 × P3 حاصل شد.
    کلید واژگان: اطلسی, اثر سیتوپلاسمی, اثر ژنی, تلاقی دای آلل, درجه غالبیت}
    H. Bayat, S. H. Neamati, A. Bagheri, A. Tehranifar, M. Saei
    In order to evaluate the heterosis and combining ability of petunia inbred lines for ornamental traits, 12 hybrids were derived from direct and reciprocal crosses of 4 petunia inbred lines viz. L5 (P1), L8 (P2), L11 (P3), and L17 (P4). In the second year, the derived hybrids and their parents were planted in a randomized complete block design with three replications. The measured traits in F1 generation were, plant height at first flower, number of flower per plant, days to flowering, flower diameter, flower tube diameter, flower tube length, flower length, flower longevity and flower fragrance. The significance of specific combining ability (SCA) and general combining ability (GCA) for the most studied traits revealed that both additive and non-additive gene effects contributed to the inheritance of the traits. Not statistically significant of GCA/SCA ratio and the degree of dominance more than one showed that the contribution of non-additive gene actions was relatively higher than that of additive for all studied traits. For flower diameter, parent P2 and hybrid P1 × P2 had the highest GCA and SCA effects, respectively. Reciprocal effects were significant in all measured traits except for flower longevity and flower length. Estimation of heterosis showed that combinations P1 × P3 and P2 × P3 had the highest heterosis relative to mid and high parents for flower number and diameter among all hybrid combinations, respectively.
    Keywords: Petunia, reciprocal effects, gene effects, diallel cross, degree of dominance}
  • ولی الله رامئه
    به منظور برآورد قابلیت توارث و میزان هتروزیس برای خصوصیات فنولوژیکی، ارتفاع بوته، عملکرد دانه و میزان روغن، نسل F2 تلاقی های دای آلل یک طرفه شش رقم کلزا شامل RAS-3/99، RW-008911، 19H، RGS-003، Option-500 و PF7045/91 به همراه والدها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه دای آلل حاکی از معنی دار بودن میانگین مربعات قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای تمامی صفات مورد بررسی می باشد که نشان دهنده اهمیت اثر افزایشی و غیر فزایشی ژن ها در کنترل این صفات می باشد. از طرفی برآورد قابلیت توارث خصوصی بالا و درجه غالبیت کمتر از یک برای خصوصیات فنولوژیکی حاکی از اهمیت بیشتر اثرات افزایشی ژن ها در کنترل این صفات می باشد. دامنه هتروزیس نسبت به والد برتر از 88/11- الی 75/0- برای تعداد روز تا شروع گلدهی، از 06/10- الی 13/0- برای تعداد روز تا خاتمه گلدهی، از 67/10- الی 50/2- برای تعداد روز تا رسیدگی، از 03/32- الی 21/11 برای ارتفاع بوته، از 33/477- الی 98/711 برای عملکرد دانه و از 12/237- الی 62/274 برای عملکرد روغن متغیر بوده است. بیشترین عملکرد دانه مربوط به نتاج تلاقی Option500×PF7045/91 و برابر 17/3431 کیلوگرم در هکتار بوده است.
    کلید واژگان: اثر افزایشی ژن ها, قابلیت ترکیب پذیری, درجه غالبیت, عملکرد دانه}
    In order to estimate narrow-sense heritability and heterosis for phenological traits, plant height, seed yield and oil yield, F2 progenies of half diallel crosses from six varieties including RAS-3/99, RW008911, 19H, RGS003, Option500 and PF7045/91 along with their parents were evaluated in a randomized complete block design with 3 replications. Diallel analysis revealed significant mean squares of general and specific combining abilities (GCA and SCA) for all traits, indicating the importance of additive and non additive genetic effects for these traits. However estimating of high narrow-sense heritability and degree of dominance less than one for phonological traits showed the prime importance of additive genetic effects for these traits. Heterosis range in comparison with superior parent were varied from -11.88 to -0.75, from -10.06 to -0.13, from -10.67 to -2.50, from -32.03 to 11.21, from -477.33 to 711.98 and from -327.12 to 274.62 for days to flowering, days to end of flowering, days to maturity, plant height, grain yield and oil yield, respectively. The highest yield (3431 kg/ha) was belonged to Option500 × PF7045/91.
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال