ارزیابی اختلافات ژئوپلیتیک در منطقه خلیج فارس (نمونه ای از اختلافات درونی جهان اسلام)

هدف از این پژوهش، بررسی اختلافات ژیوپلیتیک در منطقه خلیج فارس است. امروزه خلیج فارس به عنوان یکی از مهم ترین حوزه های ژیوپلیتیکی جهان شناخته می شود که این مهم با نگاهی به نظریه ها و رویکردهایی نظیر «اسپایکمن»، «جفری کمپ» و «فون لوهازن» مشاهده می گردد. اهمیت ژیواکونومیکی موجود در منطقه به خاطر وجود منابع انرژی، موقعیت ارتباطی مناسب و ساختار ژیوپلیتیک منطقه منجر به اختلافات تاریخی و تمدنی میان کشورهای منطقه و همچنین اختلاف میان کشورهای فرامنطقه ای در روابط با کشورهای منطقه شده است. روش این پژوهش از نظر هدف، «کاربردی» و از نظر ماهیت، «توصیفی - تحلیلی» است. این پژوهش، با بهره گیری از تیوری «جان کالینر» که معطوف به اختلافات ژیوپلیتیکی است به دنبال پاسخگویی به این سوال است که چه عوامل و مولفه هایی منجر به اختلافات ژیوپلیتیکی در منطقه خلیج فارس می شود؟ یافته های پژوهش بیانگر اختلافات ژیوپلیتیکی در منطقه خلیج فارس در ابعاد اختلافات سرزمینی (ادعاها و اختلافات بر سر مرز، سرزمین و قلمروهای دریایی)، اختلافات استراتژیک (اختلافات میان کشورها بر سر مکان ها و نقاط استراتژیک نظیر اروند رود، ابوموسی و تنگه هرمز)، اختلافات اقتصادی (اختلاف بر سر منابع انرژی و میادین دریایی مشترک)، اختلافات زیست محیطی (اختلاف بر سر محیط زیست دریایی و کمبود منابع آب موجود در منطقه) و اختلافات فرهنگی (اختلافات تاریخی -  تمدنی و قومیتی) است که منجر به رقابت و تنش ژیوپلیتیکی در روابط کشورهای منطقه و دخالت قدرت های فرامنطقه ای در منطقه خلیج فارس شده است. نتایج تحقیق بیانگر اختلافات ژیوپلیتیکی کشورهای منطقه خلیج فارس در پنج بعد «سرزمینی، اقتصادی، استراتژیک، فرهنگی و زیست محیطی» است که مهم ترین پیامدهای این اختلافات «عدم شکل گیری یک سازمان منطقه ای جامع»، «فقدان رویکرد امنیتی دسته جمعی»، «جنگ های اول و دوم خلیج فارس»، «رقابت های ژیوپلیتیکی» و «جنگ های نیابتی» در حال حاضر شده است.