تدوین چارچوب مفهومی نظریه «حق به شهر» با سیری در اندیشه های لوفور

یکی از مهم ترین نیازهای اجتماعی انسان، نیاز به عدالت در فضای شهری است. نظریه حق به شهر به عنوان یکی از اساسی ترین نظریات اجتماعی عدالت محور در سده بیستم است که محور پایه ای آن انسان و نیازهای اجتماعی اوست. لوفور، پایه گذار این نظریه، شهر را به عنوان یک ساختار اجتماعی می دانست و اعتقاد داشت که شهروندان نسبت به شهر دارای حق هستند. این نظریه در سال های اخیر تحقیقات بسیاری را در پی داشته است، اما نتایج آن ها از بررسی پایه های نظری و فلسفی فراتر نرفته و کمتر پژوهشی به ابعاد مکانی و کیفیات لازم جهت تحقق این مهم در فضای شهری پرداخته است. این پژوهش بر آن است تا با کاوش در ریشه های سیاسی، اجتماعی و فلسفی حق به شهر و مرور تجارب و چارچوب های قانونی تدوین شده در جهان و تحلیل میزان اثربخشی محورهای مطرح شده، به راهکارهایی برای تحقق حق به شهر نایل آید. پژوهش حاضر در حوزه تحقیقات کیفی بوده و با روش تحلیل محتوای جهت دار و با رویکرد اکتشافی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به استخراج مفاهیم، مبانی و مولفه های مرتبط با مفهوم حق به شهر پرداخته و سعی دارد با بررسی و تحلیل محتوایی متون، چارچوب مفهومی حق به شهر و مولفه های موثر بر تحقق آن را بیان کند. بر این اساس چارچوب مفهومی حق به شهر در قالب دو مولفه اصلی «حق مشارکت شهری» و «حق تخصیص فضا» مبتنی بر معیارهای حکمروایی شایسته شهری، همه شمولی و تنوع، دسترسی فضایی و کیفیات فضایی ارایه شده و تحقق پذیری آن در گرو ایجاد یک ساختار یادگیری متقابل در روند تعاملات نهادهای عمومی، خصوصی و مردم و فهم متقابل کنشگران از حدود انتظارات و ترجیحات یکدیگر معرفی شده است.