گونه شناسی روایات تاویلی سوره ابراهیم

یکی از آموزه های اهل بیت ع در بیان معارف قرآن، گشودن دریچه ای نو و هماهنگ با زمان، به نام تاویل است. آیات قرآن افزون بر آنچه از ظاهر آنها استفاده می شود، دارای تاویل هستند و بهترین راه دست یافتن به تاویل قرآن از طریق اهل بیتb است؛ زیرا طبق حدیث ثقلین، اهل بیتb به عنوان عدل قرآن یعنی یکی از دو ثقل به شمار می روند. در بسیاری از روایات اهل بیت ع به تاویل آیات قرآن پرداخته شده است؛ اما در تفاسیر روایی، روایات تاویلی از روایات تفسیری تفکیک نشده است؛ بنابراین جداسازی روایات تاویلی از روایات تفسیری و تعیین نوع تاویل آنها اهمیت و ضرورت می یابد. این پژوهش در پی یافتن پاسخ به این سوال است که در روایات تاویلی سوره ابراهیم چه نوع تاویلاتی صورت پذیرفته است؟ در این راستا، بر اساس معنای اصطلاحی تاویل قرآن در آیات و روایات، روایات تاویلی سوره ابراهیم از بین روایات تفسیری آن استخراج و با روش توصیفی تحلیلی مشخص شد که پنج نوع تاویل در این روایات وجود دارد که عبارت اند از: معنای باطنی آیه، مصداق باطنی آیه، مصداق آیه در گذر زمان (جری و تطبیق)، مصداق اطلاق یا عموم آیه و معنای آیه متشابه.