بررسی تطبیقی قرارگاه های رفتاری در بازار سنتی و مرکز خرید دیپلمات بروجرد مبتنی بر تحلیل پیکره بندی فضایی

طبق نظر غالب در مطالعات معماری و شهرسازی، بازار به عنوان ستون فقرات ساختار فضایی و اجتماعی شهرهای ایران توصیف می شود. بااین حال مطالعات مختلف در مورد فضاهای عمومی به ویژه در مورد مراکز تجاری در ایران مبین این نکته هستند که علیرغم رشد کمی این ساختمان ها؛ در حوزه کیفی دچار ضعف های جدی هستند. به صورتی که موجب تنزل مولفه های کیفی و عدم موفقیت بسیاری از فضاهای طراحی شده در دوران معاصر دیده شده است. با شناخت این مسیله و کمبود مطالعات رفتاری-فضایی در بازارها و مراکز تجاری در این مقاله سعی شده است تا نسبت میان کیفیت محیط در ابعاد مختلف از جمله فضایی با  فعالیت های جاری در بازارهای سنتی و مراکز تجاری جدید مطالعه شود. چرا که به نظر می رسد بین نوع فعالیت های جاری و موفقیت قرارگاه رفتاری ارتباطات معناداری وجود دارد. روش پژوهش آمیخته و مبتنی بر مشاهده طیف فعالیت های جاری، تحلیل پیکره بندی فضایی و پرسشگری از کاربران فضاست. محدوده مطالعه شامل بازار سنتی بروجرد و مرکز خرید دیپلمات به عنوان دو الگوی معماری انتخاب شده است. بدین منظور 2 قرارگاه رفتاری در بازار سنتی و 1 قرارگاه در دیپلمات سنتر مورد مطالعه قرار گرفتند. متغیرهای تحلیل چیدمان فضایی شامل «همپیوندی»، «عمق» و «میزان» اتصال بوده است. فعالیت های جاری بر اساس نظریه «یان گل» ذیل سه گروه «اجباری»، «اختیاری» و «اجتماعی» تفکیک شده است و کیفیت محیط نیز به چهار دسته «عینی- ساختاری»، «عینی- عملکردی»، «عینی- محیطی»، «ذهنی- فضایی»، «ذهنی- معنایی» تقسیم شده است. آزمون فرضیات با استفاده از روش تحلیل همبستگی در نرم افزار SPSS.23 صورت گرفته است. نتیجه شد که قرارگاه های رفتاری مورد مطالعه به دلیل کیفیت کالبدی بالا، امکان بروز فعالیت های انتخابی را که بیش از سایر فعالیت ها به شرایط فیزیکی و کالبدی محیط وابسته هستند، میسر می کند. همچنین میان فعالیت اختیاری و همپیوندی رابطه معناداری مثبت در قرارگاه های رفتاری مورد مطالعه برقرار  است.