تحلیل اقتصادی طرح تحول نظام سلامت با روش شکست ساختاری

طرح تحول نظام سلامت با 3 رویکرد حفاظت مالی از بیماران، ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و ارتقای کیفیت خدمات از سال 1393 اجرا شد و با دستاوردها و چالش هایی همراه بوده است. باتوجه به میزان وسیع منابع مالی استفاده شده در این طرح و چالش محدودیت منابع در کشور، بررسی تحلیل اقتصادی عملکرد آن در ارتقای شاخص های منتخب درمانی و مالی ضروری می باشد.

در این مطالعه از ابزارهای اقتصادسنجی استفاده شد. شاخص های درمانی و مالی مرتبط با عملکرد بسته های طرح تحول طی بازه زمانی 1383 لغایت 1398 جمع آوری و با کاربرد روش حداقل مربعات معمولی و تعمیم یافته، ضریب تاثیرگذاری طرح تحول بر شاخص های منتخب بررسی و سپس با روش شکست ساختاری و آزمون های پرون، زیوت-اندریوز و لی استرازیکیچ، موفقیت طرح تحول نظام سلامت در تغییر روند شاخص ها و ایجاد شکست ساختاری مورد آزمون قرار گرفت.

طبق آزمون رگرسیون حداقل مربعات معمولی و تعمیم یافته، تمامی ضرایب معنادار و تاثیر مثبت هزینه های طرح تحول بر بهبود شاخص ها تایید شد. بیشترین تاثیر مرتبط با شاخص پرداخت از جیب، با ضریب 7/0 درصد و کم ترین تاثیرپذیری مرتبط با شاخص مرگ کل با ضریب 006/.- است. طبق نتایج آزمون های شکست ساختاری نیز، تمامی شاخص ها قبل از اجرای طرح تحول و 6 شاخص بعد از اجرای طرح تحول، شکست ساختاری را ثبت کرده اند.

نتایج آزمون های انجام شده در ابتدا تاثیرگذاری طرح در ارتقای شاخص ها را تایید می کند. همچنین طبق آزمون های شکست ساختاری، تمامی شاخص ها نقاط شکست ساختاری قبل از اجرای طرح تحول را نشان می دهد. این نتیجه که به دلیل افت آن ها در آن مقطع زمانی بوده، بر لزوم اجرای طرح تحول تاکید می کند. ولی بعد از اجرای طرح، نقاط شکست ساختاری مثبت به صورت عمده که نشان دهنده ارتقای قابل توجه شاخص ها است، مشاهده نشد.