رابطه مشکلات خواب با پرخاشگری و مهارت ، های اجتماعی در کودکان پیش دبستانی شهر یزد

خواب یکی از نیازهای اساسی بشر است و نقش بسزایی در سلامت کودکان دارد؛ که اغلب تاثیر آن بر کودکان نادیده گرفته می شود، لذا هدف این پژوهش تعیین رابطه مشکلات خواب با پرخاشگری و مهارت های اجتماعی  در کودکان پیش دبستانی شهر یزد در سال 1401-1400 می باشد.

روش پژوهش توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه کودکان دختر و پسر پیش دبستانی گروه سنی 5 تا 6 سال شهر یزد در 56 مدرسه زیر نظر آموزش و پرورش مرکز یزد بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از بین نواحی مختلف شهر یزد، ناحیه یک به صورت تصادفی انتخاب شد و از بین 30 مدرسه موجود در ناحیه یک 16 مدرسه (8 مدرسه پسرانه و 8 مدرسه دخترانه) به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس به صورت مساوی 192 نفر دانش آموز دختر و 192 نفر دانش آموز پسر انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه عادات خواب کودک (فرم والدین) اوونز، اسپریتو و مک گیونن (2000)، پرسشنامه پرخاشگری پیش دبستانی(فرم والدین) واحدی و همکارن (1387) و پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون (1983) جمع آوری و با روش آماری رگرسیون خطی ساده، رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان و آزمون Z با استفاده از نرم افزار SPSS-22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان در فرضیه اصلی نشان داد پرخاشگری و مهارت های اجتماعی در مجموع 306/0 از واریانس نمرات مشکلات خواب را به طور معناداری تبیین می کنند. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون خطی ساده در فرضیه فرعی اول بیانگر این بود که پرخاشگری 313/0 از واریانس مشکلات خواب کودکان پیش دبستانی را تبیین می کند. علاوه بر این، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان از بین مولفه های پرخاشگری، فقط مولفه پرخاشگری فیزیکی توانست 438/0، از واریانس نمرات مشکلات خواب را پیش بینی کند اما مولفه های پرخاشگری کلامی، پرخاشگری رابطه ای و پرخاشگری تکانشی رابطه معنادار نبود و این مولفه ها قادر به پیش بینی مشکلات خواب نبودند. در فرضیه فرعی دوم، نتایج تحلیل رگرسیون خطی ساده نشان داد، 277/0 از واریانس مهارت های اجتماعی کودکان پیش دبستان به وسیله مشکلات خواب تبیین می شود و  از میان مولفه های مهارت های اجتماعی، مولفه رفتار اجتماعی مناسب، مولفه رفتار غیر اجتماعی، و مولفه ارتباط با همسالان 382/0 از واریانس نمرات مشکلات خواب کودکان پیش دبستانی را پیش بینی کردند. اما دو مولفه ی پرخاشگری - تکانشی و اطمینان زیاد به خود داشتن رابطه معنادار نبود و این مولفه ها قادر به پیش بینی مشکلات خواب نبودند. و در فرضیه فرعی سوم، تحلیل آزمون z برای مقایسه رابطه مهارت های اجتماعی، پرخاشگری و مشکلات خواب کودکان دختر و پسر پیش دبستانی نشان داد که تفاوت معناداری وجود ندارد. بدین صورت که بین رابطه مهارت های اجتماعی و پرخاشگری با مشکلات خواب در کودکان دختر و پسر تفاوتی وجود نداشت.

نتایج پژوهش اهمیت توجه به عادات خواب کودکان پیش دبستانی، بخصوص کودکانی که زمینه پرخاشگری بیشتر و مهارت های اجتماعی مناسبی ندارند را برای مشاوران و خانواده ها برجسته می نماید.