ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از توده های بومی گشنیز ایران (.Coriandrum sativum L) بر اساس صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی

گشنیز با نام علمی Coriandrum sativum L. گیاهی یکساله از خانواده چتریان می باشد. قسمت های مورد استفاده ی این گیاه، بذر و برگ آن می باشد. گشنیز علاوه بر مصرف خوراکی، کاهنده قند خون، کاهنده چربی خون، پایین آورنده فشار خون، خواب آور، آرام بخش، آنتی اکسیدان و ضد اضطراب می باشد.  به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی از توده های بومی گشنیز ایران براساس صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، 26 توده از مناطق مختلف کشور جمع آوری و آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه ای دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها تفاوت معنی داری بین صفات مورد بررسی نشان داد که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین توده های گشنیز بود. نتایج حاصل نشان داد که بین توده ها از لحاظ صفات ارتفاع کل گیاه، طول ساقه، طول ریشه، فاصله ‏میانگره، تعداد گره ‏تا اولین گل، تعداد ‏میانگره، تعداد برگ، تعداد ‏برگچه، قطر ساقه، وزن خشک گیاه، وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه، وزن تر برگ، وزن تر گل و فنول تفاوت معنی داری با یکدیگر وجود داشت و بین درصد اسانس بذر و میزان آنتوسیانین تفاوت معنی داری وجود نداشت. در مجموع مقایسه میانگین صفات نشان داد که توده های سیاهکل و کاشمر به ترتیب از نظر قطر ساقه (74/1 و 63/1 میلی متر)، وزن تر برگ (57/0 و 50/0 گرم)، تعداد برگ (66/11 و 7/15) و میزان آنتوسیانین (27/0 و 37/0 میلی گرم بر گرم ماده تر) نسبت به سایر توده ها برتری داشتند. بنابرین می توان از توده سیاهکل در برنامه های اصلاحی به منظور تولید ارقام پرمحصول استفاده کرد. بر اساس تجزیه خوشه ای توده های مورد مطالعه در سه گروه قرار گرفتند.