متالوژنی کانسارهای مس مانتو با نگاهی ویژه به کانسار مس نسیم، شمال غرب بردسکن، خراسان رضوی

مهم ترین کانسارهای نوع مانتو در ناحیه کردیلرای ساحلی وکردیلرای مرکزی در شمال شیلی واقع شده اند. در ایران، کانسارهای مس نوع مانتو در زون ساوه- جیرفت، آتشفشان های شرق ایران ، مجموعه آتشفشانی- نفوذی البرز- آذربایجان، ناحیه سبزوار و زون سنندج- سیرجان گزارش شده اند که نشان دهنده وجود توانایی قابل توجه از این نوع کانسار است. محدوده معدنی مس نسیم در شمال شرق ایران و در شمال غرب شهرستان بردسکن واقع شده است. این کانسار بخشی از صفحه ایران مرکزی و قسمتی از زیر پهنه سبزوار و منطقه اوریان است. واحدهای زمین شناسی رخنمون یافته در مناطق مورد بررسی شامل سنگ های آتشفشانی اواخر ترشیری (پالیوسن- ایوسن) و سنگ های رسوبی از جمله کنگلومرا و سنگ آهک است. در کانسار مس نسیم، کانی سازی در یک افق خاص که واحد کنگلومراست، ایجاد شده است. کنگلومرا از قطعه های آتشفشانی و سیمان کربناته و آتشفشانی تشکیل شده است. مهم ترین و اصلی ترین کانی سولفیدی موجود در منطقه مورد بررسی، کالکوسیت است. دگرسانی در محدوده نسیم به دو دسته تقسیم می شود: 1) قبل از کانی سازی و 2) هم زمان با کانی سازی. دگرسانی قبل از کانی سازی شامل سلادونیت، کربناتی، سیلیسی و پروپیلیتیک ناحیه ای است و در نوع دوم که هم زمان با کانی سازی است، مقدار جزیی کلریت، زیولیت و کلسیت ایجاد شده است. در این سامانه محلول دارای شیمی متفاوتی نسبت به سامانه های کانی سازی دیگر مانند IOCG و ماسیوسولفید، پورفیری و... است؛ زیرا در این کانسار محلول کاملا احیایی و فقیر از آهن و سیلیس است.