رتبه بندی حوضه زهکشی سیه چشمه از نظر سیل خیزی به منظور مدیریت مخاطرات سیلاب

در این تحقیق تاثیر شاخص های هیدروژیومورفیک بر حساسیت سیل خیزی زیرحوضه های حوضه آبریز سیه چشمه واقع در استان آذربایجان غربی بررسی و تحلیل شده است. ابتدا منطقه پژوهش براساس خصوصیات توپوگرافی و زهکشی و با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی 5/12 متر به شش زیرحوضه تقسیم شد. در مرحله بعد هشت شاخص هیدروژیومورفیک شامل رتبه آبراهه، طول آبراهه، تراکم زهکشی، ضریب فشردگی، نسبت مدور بودن، ضریب شکل، برجستگی حوضه و عدد سختی یا زبری با استفاده از قوانین ژیومورفولوژیکی هورتن، شوم و استرالر در محیط نرم افزار ArcGIS محاسبه و لایه های اطلاعاتی هر یک از این شاخص ها تهیه شد. در ادامه برای وزن دهی شاخص ها از روش تصمیم گیری چندمعیاره SWARA استفاده و وزن نسبی هر یک از شاخص های هشت گانه برای شش زیرحوضه تعیین شد. نتایج وزن دهی و رتبه بندی نشان داد که زیرحوضه های 2 و 4 به ترتیب با وزن 273/0 و 191/0 بیشترین وزن را دارند و از حساسیت سیل خیزی زیادی برخوردارند. در مقابل زیرحوضه های 6 و 5 به ترتیب با وزن های 140/0 و 071/0 کمترین وزن را از نظر هشت شاخص داشته و در نتیجه در طبقات کم و خیلی کم از نظر حساسیت سیل خیزی قرار دارند. مجموع مساحت زیرحوضه های واقع در طبقات زیاد و خیلی زیاد (زیرحوضه های 1، 2 و 4) حدود 609 کیلومتر مربع است که 63 درصد از کل مساحت حوضه را شامل می شود. از این رو ضرورت دارد که این زیرحوضه ها از نظر اقدامات آبخیزداری برای کاهش پتانسیل سیل خیزی در اولویت قرار گیرند.